Οι λόγοι να υπάρχει κανείς

Του Μόσχου Εμμ. Λαγκουβάρδου

Ήθελε να πεθάνει με αξιοπρέπεια, μια που δεν μπορούσε να ζήσει με αξιοπρέπεια, επειδή ήταν εξαρτημένος από τους άλλους (ήταν τετραπληγικός). Και ποιος ήταν αυτός ο αξιοπρεπής θάνατος; Ήταν ο θάνατος μπροστά στον τηλεοπτικό φακό, πίνοντας μια θανατηφόρα δόση υδροκυάνιου και μορφάζοντας από τον πόνο. Αυτό είναι το θέμα της ισπανικής ταινίας του Αλεχάντρο Αμενάμπαρ «Η θάλασσα μέσα μου» (Mar adentro).

Η υπόθεση της ταινίας επικεντρώνεται στον αγώνα που κάνουν μερικοί «ανθρωπιστές», να πείσουν τη δικαιοσύνη να επιτρέψει σ' αυτούς που ενδιαφέρονται για τον ασθενή, να τον βοηθήσουν να πεθάνει, αν και δεν είναι εκεί το πρόβλημα, γιατί αυτοί που δεν θέλουν να το κάνουν, δεν εμποδίζονται απ' τη δικαιοσύνη αλλά απ' τη συνείδησή τους. Αγαπούν τον άνθρωπό τους όπως είναι και θέλουν να ζει και να τον έχουν κοντά τους. Οι ανθρωπιστές όμως αγωνίζονται για την ιδέα τους ότι σε μια κοινωνία χωρίς Θεό, η ζωή δεν αφορά το κοινωνικό σύνολο και γι' αυτό η αυτοκτονία και η συμμετοχή σ' αυτήν δεν πρέπει να είναι άδικες πράξεις!

Οι δημιουργοί της ταινίας πιστεύουν ότι αν οι δυσκολίες και τα βάσανα ενός ανθρώπου, είναι τόσο μεγάλα σαν του τετραπληγικού της ταινίας, ο άνθρωπος δεν αξίζει να ζει, ότι είναι άχρηστος και ότι είναι βάρος στον εαυτό του και στους άλλους.

Κατά την άποψή τους όποιος «βοηθάει» κάποιον να πεθάνει δεν διαπράττει άδικη πράξη, επειδή προσφέρει υπηρεσία τόσο στο θύμα, όσο και στην κοινωνία, που απαλλάσσεται από τους ανθρώπους που θέλουν να πεθάνουν γιατί δεν ζουν με αξιοπρέπεια.

Εκεί εντοπίζεται φαίνεται το πρόβλημα ενός κόσμου που ζει χωρίς Θεό, στις νομικές συνέπειες και όχι στο νόημα της ζωής. Για ποιους λόγους αξίζει να ζει κανείς θα αποφασίζουν κάθε φορά οι ψυχολόγοι, οι δικηγόροι και τα δικαστήρια! Τα δικαστήρια θα καλούνται να αποφασίσουν για ποιους λόγους αξίζει να ζει κανείς και για ποιους δεν αξίζει.

Πολλοί δικηγόροι και δικαστές σήμερα πιστεύουν ότι δεν αξίζει να ζει κανείς αν δεν έχει λεφτά. Αν μια κοινωνία λατρεύει το χρήμα, γιατί να μη σκοτώνει τους φτωχούς ανθρώπους; Στην πραγματικότητα αυτό κάνει, αλλά στα κρυφά. Το μεγαλύτερο φόρο αίματος τον πληρώνουν οι φτωχοί, οι αγράμματοι, οι έγχρωμοι, αυτοί που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα.

Η «θάλασσα μέσα μου» είναι μια ταινία με ψυχολογικό περιεχόμενο. Θέτει το ερώτημα αν ο άνθρωπος που θέλει να πεθάνει είναι συνειδητός ή είναι δέσμιος του ασυνείδητου, αν η επιθυμία του θανάτου είναι συνειδητή ή ασυνείδητη. Αναρωτιέται ο θεατής που δεν έχει προκαταλήψεις, αν είναι πράγματι ελεύθερη η απόφαση που λαμβάνει κανείς ευρισκόμενος σε κατάσταση απόγνωσης;

Τον τελευταίο καιρό έρχεται στο προσκήνιο ολοένα και πιο συχνά το θέμα της νομιμοποίησης της ευθανασίας. Καθόλου παράξενο σ' ένα κόσμο, σαν τον Δυτικό, όπου η έλλειψη του νοήματος της ζωής, ο φόβος, η αβεβαιότητα, η αποξένωση και η απόγνωση είναι οι συνέπειες της αλαζονείας και της υποκρισίας του. Ο κόσμος αυτός αντί να βοηθήσει τα θύματά του να βρουν ένα νόημα στη ζωή τους, τα βοηθάει να πεθάνουν. Τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη πενταπλασιάστηκε (!) ο αριθμός των αυτοκτονιών των νέων.

« Είθε να δουν πάντα τα πέρατα της γης το σωτήριον τον θεού ημών». Θα μπούμε στο νόημα του στίχου, αν ως «γη» εννοήσουμε τον άνθρωπο, που υποδηλώνει.

«Ο οφθαλμός είναι το φως του σώματος. Αν ο οφθαλμός είναι σκοτεινός, όλο το σώμα είναι σκοτεινό», λέει το Ευαγγέλιο.

("Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΘΕΡΙΣΜΟΥ",Δοκίμια Κινηματογράφου, Βιβλιοπωλεία "Παιδεία", Λάρισα)