Η κλίμακα των 3 βαθμίδων

Η Αγία μας Εκκλησία, για να προετοιμάση τους πιστούς της, ώστε να νοιώσουν βαθειά την Ανάσταση του Θεανθρώπου Κυρίου, έχει ορίσει μία περίοδο περισυλλογής, κατανύξεως και μεταρσιώσεως. Αυτή ή περίοδος λέγεται «Κατανυκτικό Τριώδιο». Σ' αυτήν περιλαμβάνεται ήδη από τον Γ' αιώνα μία περίοδος νηστείας 40 ήμερων (γιατί και ό Κύριος τεσσαράκοντα ήμερες νήστεψε), ή οποία ονομάζεται «Μεγάλη Τεσσαρακοστή».

Ή περίοδος του Τριωδίου αρχίζει από τον Εσπερινό της Κυριακής του Τελώνου και του Φαριοαίου και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο, με τον Εσπερινό του Πάσχα.

Ή κατανυκτική αυτή περίοδος του Τριωδίου, και κυρίως της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, προσφέρεται για μια έντονώτερη άσκηση του πιστού άγωνιστού ανθρώπου,ή οποία θα τον βοηθήση να πορευθή προς την τελείωση, προς την κατά χάριν θέωση.

Ό πιστός αγωνιστής χριστιανός περιμένει το κατανυκτικό Τριώδιο με ιδιαίτερη χαρά.Ή νηστεία, ή εγκράτεια, ή μετάνοια καϊ ή πνευματική χαρμολύπη είναι βιώματα του ορθοδόξου άγωνιστού,που ανανεώνεται με τον λειτουργικό κύκλο των εορτών του κατανυκτικού Τριωδίου. Είναι ό ιδανικότερος χρόνος που μπορεί να μας δώση την ευκαιρία να αποτινάξουμε κάθε τι το φθαρμένο και νεκρό, ακριβώς για να μπορέσουμε να ζήσουμε.

Γϊ αυτό ανεπιφύλακτα πιστεύουμε ότι ίσως να μην ύπάρχη άλλος καταλληλότερος δρόμος πού να όδηγή τον πιστό αγωνιστή χριστιανό σαν ευλαβή προσκυνητή στο Πάσχα,στην συνάντηση του με τον Αγαπημένο Χριστό. Σ' αυτή την κατανυκτική περίοδο καλούμεθα να αφήσουμε την ράθυμη και γεμάτη αμέλεια και άκηόία ζωή μας και να αγωνισθούμε τον καλό αγώνα, πού μας υποδεικνύει ή αγία μας Εκκλησία.

Ό όσιος Ισαάκ ό Σύρος διακρίνει τρεις βαθμίδες,τις όποιες πρέπει να άνέβη ό αγωνιστής ορθόδοξος χριστιανός, για να φθάση στον Θεό: α) την μετάνοια, β) την κάθαρση και γ)την τελείωση.

1. Ή μετάνοια, όπως όλοι μας γνωρίζουμε, είναι αλλαγή πορείας της ζωής μας."Ηθελα ο,τι ήθελα εγώ. Τώρα θέλω ό,τι θέλει ό Θεός. Αυτό είναι μετάνοια.

Ή μετάνοια, αν και είναι ή αρχή της πορείας προς την κατά χάριν ένωοή μας με τον Θεό, εν τούτοις είναι ή θύρα της Χάριτος. Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι είναι μία προσωρινή βαθμίδα, αλλά είναι και πρέπει να είναι μία κατάσταση που να διαρκή πάντοτε. Πρέπει να μας γίνη τρόπος ζωής. Για τον λόγο αυτό ό προαναφερθείς όσιος μας λέγει: «Ή μετάνοια, ούτε καιροίς, ούτε πράξεσι περιορίζεται έως θανάτου», γιατί όσο τελειοποιούμαστε, τόσο περισσότερο γνωρίζουμε την δική μας ατέλεια. «Πρέπει να βρισκόμαστε μεταξύ φόβου και ελπίδος», όπως έλεγε ένας Ρώσος στάρετς, ό όσιος Αμβρόσιος.

2. Ή κάθαρση, ή δεύτερη βαθμίδα, κατά τον όσιο Ισαάκ, είναι ή άπελευθέρωση από τα πάθη. Αυτή αποκτάται μέσω του Ίερού Μυστηρίου της 'Εξομολογήσεως, της προσευχής και της συμμετοχής μας στο Ιερό Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.

Σέ όλα αυτά πρέπει να συμμετέχουν ό νους, ή λογική, ή θέληση,τα συναισθήματα κι αυτό ακόμη το σώμα.Κατ' αυτό τον τρόπο μεταποιούνται οι δυνάμεις της ψυχής και οι επιθυμίες, οι όποιες έχουν δαιμονοπονηθεί με τα πάθη και αρχίζουν να στρέφονται προς τον Θεό Πατέρα.

Τοιουτοτρόπως, με την στροφή των επιθυμιών προς τον Θεό, μέσω της ορθοδόξου εκκλησιαστικής ασκήσεως,και την απομάκρυνση των ενοχών μέσω της Ιεράς Έξομολογήσεως επέρχεται ή κάθαρση, ή οποία οδηγεί στην μεταμόρφωση του πιστού.

3. Ή τελείωση,ή τρίτη βαθμίδα, είναι ή απόκτηση της ουσιαστικής και αληθινής αγάπης προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Ή κατάσταση αυτή είναι το πλήρωμα της Χάριτος.

Ή αγάπη, κατά τον "Αγιο Διάδοχο, είναι «έκκαυσις άπαυστος και κόλλησις της ψυχής προς τον Θεόν δια της ενεργείας του Αγίου Πνεύματος»ενεργείας τον Άγίου Πνεύματος». Ό δέ "Οσιος Ιωάννης ό Σιναΐτης λέγει:«Νυν δε μου ψυχήν κεκαρδίωκας και ου δύναμαι κατέχειν σου την φλόγα...».

Αυτή ή αγάπη δεν είναι από αυτόν τον κόσμο, άφού το όνομα της είναι θειο. «Ό Θεός αγάπη εστί», μας λέγει ό Ευαγγελιστής Ιωάννης. Ή ανόθευτη και «εν αλήθεια» αγάπη οδηγεί από την αστάθεια στην σταθερότητα, από την διπροσωπία στην απλότητα, από την ανωριμότητα του φόβου και της υποψίας στην ωριμότητα της άθωότητος και της εμπιστοσύνης. Με άλλους λόγους όδηγεϊ στην ζωή της εσωτερικής ειρήνης και ολοκληρώσεως.

Τοιουτοτρόπως, αυτός ό δρόμος, τον όποιο μας υποδεικνύουν οι "Αγιοι Πατέρες μας, οδηγεί τον αγωνιστή ορθόδοξο πιστό στην κατά χάριν ένωση του με τον Χριστό. Ό άνθρωπος,πλέον, κεκα-θαρμένος, βυθίζεται στην άβυσσο της Θείας αγάπης, χωρίς να εξαφανίζεται. Χριστοποιειται,χωρίς να εκμηδενίζεται. "Ετσι, ενωμένος με τον Χριστό ό άνθρωπος,φθάνει να γίνη αληθινό τέκνο του Θεού Πατρός. Αυτός πλέον είναι ό "Αγιος.

Συμπερασματικώς, μπορούμε να πούμε ότι ό άνθρωπος βρίσκεται σε μια διαρκή πορεία, μια πορεία προς συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό.Αύτη ή κατανυκτική περίοδος του Τριωδίου αυτό ακριβώς κάμνει, βοηθά τον πιστό αγωνιστή να πορευθή μέσα από την σωστή εκκλησιαστική άσκηση και να φθάση στην κατά χάριν ένωση του με τον Χριστό. Ή πορεία αυτή του ανθρώπου προς τον Θεό επιτυγχάνεται μέσω του Παναγίου Πνεύματος και της ανθρωπινής ελευθέρας επιλογής.

Σ' αυτή την επιλογή καλούμαστε όλοι κατά την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

του Αρχιμανδρίτου Κυρίλλου Κωστόπουλου