Γ. Παΐσιος: Οι κάλοι και οι κακοί λογισμοί

Ή δύναμη του καλού λογισμού

- Γέροντα,  στην  Παλαιά  Διαθήκη,  στο  Δ'  βιβλίο  των  Μακκαβαίων αναφέρεται:  ¨Ό ευσεβής λογισμός δεν είναι εκριζωτής των παθών, άλλα ανταγωνιστής. Τί σημαίνει;

- Κοίταξε να δεις: Τα πάθη είναι βαθιά ριζωμένα μέσα μας, αλλά ό ευσεβής, ό καλός, λογισμός μας βοηθάει  νά  μην  ύποδουλωνώμαστε  σ'  αυτά.  Όταν  ό  άνθρωπος  φέρνει  όλο  καλούς  λογισμούς  και σταθεροποίηση μια καλή κατάσταση, τα πάθη παύουν να ενεργούν, οπότε είναι σαν να μην υπάρχουν.

Δηλαδή ό ευσεβής λογισμός  δεν ξεριζώνει τα πάθη,  αλλά τα πολεμάει και  μπορεί  να τα καταβάλει. Νομίζω, ό συγγραφεύς περιγράφει τί μπόρεσαν να υποφέρουν οι Άγιοι Επτά Παίδες, ή μητέρα τους Άγια Σολομονή και ό διδάσκαλος τους  Άγιος Έλεάζαρος,  έχοντας  ευσεβείς  λογισμούς,  για  να  δείξει ακριβώς την δύναμη του καλού λογισμού.

Ένας καλός λογισμός ισοδυναμεί με μια πολύωρη αγρυπνία! Έχει μεγάλη δύναμη. Όπως τώρα κάποια  νέα  όπλα  σταματούν  με  ακτίνες  λέιζερ  τον  πύραυλο  στην  βάση  του  και  τον  εμποδίζουν  να εκτοξευθεί, έτσι και οι καλοί λογισμοί προλαβαίνουν και καθηλώνουν τους κακούς λογισμούς στα ¨αεροδρόμια του διαβόλου, από τα όποια ξεκινούν. Γι' αυτό προσπαθήστε, όσο μπορείτε, πριν προλάβει ό πειρασμός  να  σας φυτέψει κακούς  λογισμούς,  να  φυτεύετε  εσείς  καλούς  λογισμούς,  για  να  γίνει  ή καρδιά σας ανθόκηπος και να συνοδεύεται ή προσευχή σας από την θεία ευωδία της καρδίας σας. Όταν  κανείς  κρατά  έστω  και  λίγο  αριστερό,  δηλαδή  κακό,  λογισμό  για  κάποιον, οποιαδήποτε  άσκηση  και  αν  κάνη,  νηστεία,  αγρυπνία  κ.λπ.,  πάει  χαμένη.  Σε  τί  θα  τον βοηθήσει ή άσκηση, αν δεν αγωνίζεται παράλληλα να μη δέχεται τους κακούς λογισμούς; Γιατί να μην αδειάσει από το πιθάρι πρώτα όλο το κατακάθι τού λαδιού, πού είναι μόνο για σαπούνι, και ύστερα να βάλει το καλό λάδι, άλλα βάζει το καλό με το άχρηστο και το μουρνταρεύει;

Ένας  αγνός,  καλός,  λογισμός  έχει  μεγαλύτερη  δύναμη  από  κάθε άσκηση.  Κάποιος νέος λ.χ. πολεμείται από τον διάβολο και έχει ακάθαρτους λογισμούς και κάνει αγρυπνίες, νηστείες, τριήμερα, για να απαλλαγή από αυτούς. Ένας αγνός λογισμός όμως πού θα φέρει έχει  μεγαλύτερη  δύναμη  και  από  τις  αγρυπνίες  και  από  τις  νηστείες  πού  κάνει  και  τον βοηθάει πιο θετικά.

- Γέροντα,  όταν  λέτε  ¨αγνός  λογισμός,  αναφέρεσθε  μόνο  σε  ειδικά  θέματα  ή  και  σε γενικότερα;

- Και  σε  γενικότερα.  Γιατί  ό  άνθρωπος,  όταν  τα  βλέπει  όλα  με  καλούς  λογισμούς, εξαγνίζεται  και  χαριτώνεται  από  τον  Θεό.  Με  τους  αριστερούς  λογισμούς  κατακρίνει  και αδικεί  τους  άλλους,  εμποδίζει  την  θεία  Χάρη  να  έρθει,  και  έρχεται  έπειτα  ό  διάβολος  και  τον αλωνίζει.

- Δηλαδή, Γέροντα, επειδή κατακρίνει, δίνει δικαίωμα στον διάβολο να τον αλωνίσει;

- Ναι. Όλη ή βάση είναι  ό  καλός  λογισμός. Αυτό είναι πού  ανεβάζει  τον άνθρωπο,  τον αλλοιώνει  προς  το  καλό.  Πρέπει να φθάση κανείς στο σημείο να τα βλέπει όλα καθαρά.  Είναι αυτό πού είπε ό Χριστός: ­Μη κρίνετε κατ' όψιν, αλλά την δικαίαν κρίσιν κρίνατε.. Μετά φθάνει ό άνθρωπος σε μία κατάσταση πού βλέπει τα πάντα με τα πνευματικά μάτια. όχι με τα ανθρώπινα. Όλα τα δικαιολογεί, με την καλή έννοια. Πρέπει  να προσέχουμε να  μη δεχόμαστε τα πονηρά τηλεγραφήματα  του  διαβόλου, για  να  μη  μολύνουμε  τον  Ναόν  τον  Αγίου  Πνεύματος. και  απομακρυνθεί  ή  Χάρις  του Θεού,  με  αποτέλεσμα  να  σκοτισθούμε.  Το  Άγιο  Πνεύμα,  όταν  δη  την  καρδιά  μας  αγνή, έρχεται  και κατοικεί μέσα μας,  γιατί αγαπάει την  αγνότητα  - γι'  αυτό  και παρουσιάσθηκε σαν περιστέρι.

Ή μεγαλύτερη αρρώστια: οι αριστεροί λογισμοί

- Γέροντα,  αγωνιώ,  όταν  έχω  να  τακτοποιήσω  ένα  πρόβλημα,  και  δεν  μπορώ  να κοιμηθώ.

- Σ'  εσένα  το  βασικό  πρόβλημα  είναι  οι  πολλοί  λογισμοί.  Αν  δεν  είχες  αυτούς  τους πολλούς λογισμούς, θα μπορούσες να αποδώσεις πολύ περισσότερα και στην διακονία σου και  στα  πνευματικά  σου. Άκου έναν  τρόπο,  για  να  αποφεύγεις  τους  πολλούς  λογισμούς: Όταν σου έρχεται στον νου κάτι πού πρόκειται π.χ. να κάνης αύριο, να λες στον λογισμό σου:

Αύτη ή δουλειά δεν είναι για σήμερα. θα την σκεφθώ αύριο. Επίσης, όταν είναι να αποφασίσεις για κάτι, μην ταλαιπωρείσαι με την σκέψη να βρεις το καλύτερο και αναβάλλεις συνέχεια. Διάλεξε κάτι  και  προχώρα.  Άφησε  έπειτα  τον  Θεό  να  φροντίσει  για  τα  παραπέρα.  Προσπάθησε  να αποφεύγεις την σχολαστικότητα, για να μη ζαλίζεις το μυαλό σου. Να κάνης ότι μπορείς με φιλότιμο και να κινείσαι απλά και με μεγάλη εμπιστοσύνη στον Θεό. Τον υποχρεώνουμε κατά κάποιον τρόπο, τον Θεό να βοηθήσει, όταν αναθέτουμε το μέλλον και τις ελπίδες μας σ' Αυτόν. Με τους πολλούς λογισμούς κι ένας υγιής άνθρωπος αχρηστεύεται. Ένας πού πάσχει και υποφέρει,  είναι δικαιολογημένος,  αν  στενοχωριέται.  Ένας  όμως  πού  έχει  την  υγεία  του  και  ζαλίζεται και υποφέρει  από  αριστερούς  λογισμούς,  αυτός  είναι  για  δέσιμο!  Να  είναι  μια  χαρά  και  να βασανίζεται με τους λογισμούς του!

Στην  εποχή  μας  ή  μεγαλύτερη  αρρώστια  είναι  οι  μάταιοι  λογισμοί  των  κοσμικών ανθρώπων.  Οι  άνθρωποι  όλα μπορεί  να  τα  έχουν  εκτός  από  καλούς  λογισμούς. Ταλαιπωρούνται, γιατί  δεν  αντιμετωπίζουν  τα πράγματα πνευματικά.  Π.χ.  ξεκινάει  κανείς να πάει κάπου, παθαίνει μια μικρή βλάβη ή μηχανή τού αυτοκινήτου του, και καθυστερεί λίγο να φθάση στον προορισμό του. Αν έχει καλό λογισμό, θα πει: ¨Φαίνεται, ό Καλός Θεός έφερε  αυτό  το  εμπόδιο,  γιατί  ίσως  θα πάθαινα  κάποιο  ατύχημα,  αν  δεν  είχα  αυτήν  την καθυστέρηση. Πώς να Σε ευχαριστήσω, Θεέ μου, γι' αυτό; και δοξάζει τον Θεό. Ενώ, αν δεν έχει καλό λογισμό, δεν θα αντιμετώπιση πνευματικά την κατάσταση, θα τα βάλει με τον Θεό και θα βρίζει: ¨Να, θα πήγαινα νωρίτερα, άργησα, τί αναποδιά! Και Αυτός ό Θεός...Ό άνθρωπος, όταν δέχεται ότι τού συμβαίνει με δεξιό λογισμό, βοηθιέται. Ενώ, όταν δουλεύει αριστερά, βασανίζεται, λειώνει, παλαβώνει. Μια φορά, πριν από χρόνια, μπήκαμε σε  ένα φορτηγό  πού  είχε  για  καθίσματα  κάτι  σανίδες,  για  να  έρθουμε  από  την Ούρανούπολη στην Θεσσαλονίκη. Μέσα ήταν άνω-κάτω. βαλίτσες, πορτοκάλια, ψάρια, βρώμικα καφάσια από ψάρια πού τα επέστρεφαν, παιδιά από την Άθωνιάδα, άλλα  καθιστά, άλλα όρθια, καλόγεροι, λαϊκοί... Ένας λαϊκός ήρθε και κάθισε δίπλα μου. Ήταν και χονδρός και, 

επειδή κάπως στριμώχθηκε, έβαλε τις φωνές: ¨Τί κατάσταση είναι αυτή!... Πιο εκεί ήταν ένας  μοναχός  πού,  ό  φουκαράς,  ήταν  κουκουλωμένος  μέχρι  επάνω  από  τα  καφάσια  και μόνον το κεφάλι του είχε έξω. Εν τω μεταξύ, όπως κουνιόταν το φορτηγό - ό δρόμος ήταν ένας  καρόδρομος χαλασμένος,  έπεφταν  τα στοιβαγμένα  καφάσια  και  ό  καημένος προσπαθούσε να τα πετάει αριστερά-δεξιά με τα χέρια του, για να μην τον χτυπήσουν στο κεφάλι.  Και  ό  άλλος  φώναζε,  επειδή  καθόταν  λίγο  στριμωχτά.  ¨Δεν  βλέπεις,  τού  λέω, εκείνος πώς είναι, κι εσύ φωνάζεις;. Ρωτάω και τον μοναχό: ¨Πώς τα περνάς, πάτερ;. Κι εκείνος χαμογελώντας μού λέει: ¨Από την κόλαση, Γέροντα, καλύτερα είναι εδώ! Ό ένας βασανιζόταν,  αν  και  καθόταν,  και  ό  άλλος  χαιρόταν, παρόλο πού τα καφάσια κόντευαν να τον κουκουλώσουν. Και είχαμε δυο ώρες δρόμο. δεν ήταν και κοντά. Ό νους τού λαϊκού γύριζε στην άνεση πού θα είχε, αν ταξίδευε με λεωφορείο, και πήγαινε να σκάση, ενώ ό μοναχός σκεφτόταν  την  στενοχώρια  πού  θα  είχε,  αν  βρισκόταν  στην  κόλαση,  και  ένιωθε  χαρά. Σκέφθηκε:  ¨Σε  δυο  ώρες  θα  φθάσουμε  και  θα  κατεβούμε,  ενώ  οι  καημένοι  στην  κόλαση ταλαιπωρούνται αιώνια. Ύστερα εκεί δεν έχει καφάσια, κόσμο κ.λπ., άλλα είναι κόλαση. Δόξα Σοι ό Θεός, εδώ είμαι καλύτερα.

- Πού  οφείλεται,  Γέροντα,  ή  διαφορά  εμπιστοσύνης  λ.χ.  δύο  υποτακτικών  προς  τον Γέροντα τους;

- Στον λογισμό. Μπορεί κανείς να έχει χαλασμένο λογισμό για οτιδήποτε και για οποιονδήποτε. Αν ό άνθρωπος δεν έχει καλό λογισμό και δεν βγάζει τον εαυτό του από τις ενέργειες του - αν ενεργή δηλαδή με ιδιοτέλεια -, δεν βοηθιέται ούτε και από έναν Άγιο. Όχι άγιο Γέροντα ή άγια Γερόντισσα να έχει, όχι τον Άγιο Αντώνιο να είχε Γέροντα, αλλά και όλους τους Άγιους, δεν μπορεί να βοηθηθεί. Ούτε ό ίδιος ό Θεός δεν μπορεί να βοηθήσει έναν τέτοιον άνθρωπο, αν και το θέλει πολύ. Όταν κανείς αγαπάει τον εαυτό του,  έχει  δηλαδή  φιλαυτία,  όλα  τα  ερμηνεύει  όπως  τα  αγαπάει  ό  εαυτός  του.  Και  βλέπεις,  άλλοι  τα ερμηνεύουν  αμαρτωλά,  άλλοι  όπως  τους  αναπαύει,  και  σιγά-σιγά  γίνονται  φυσιολογικές  αυτές  οι παράλογες ερμηνείες τους. Όπως και αν φερθείς, σκανδαλίζονται Είναι μερικοί πού, αν τους προσέξεις λίγο, αν τους πεις έναν καλό λόγο, πετούν. Αν δεν τους προσέξεις, λυπούνται πολύ, πιάνουν τα άκρα, πού είναι του πειρασμού. Βλέπουν λ.χ. μία κίνηση και

λένε: ¨ά! έτσι θα έγινε, και ύστερα καταλήγουν  να  είναι σίγουροι ότι έτσι έγινε.  Ή βλέπουν  τον άλλον σοβαρό και νομίζουν ότι κάτι έχει μαζί τους, ενώ ό άλλος μπορεί να είναι σοβαρός, γιατί τον απασχολεί κάτι. Προ ήμερων ήρθε και σ' εμένα κάποιος και μού είπε: ¨Γιατί παλιά μού μιλούσε ό τάδε και τώρα δεν μού μιλάει; Του είχα κάνει μια παρατήρηση, μήπως γι' αυτό;. ¨Κοίταξε, του λέω, μπορεί να σε είδε και να μη σε πρόσεξε ή είχε κανέναν άρρωστο και είχε στον νου του να ψάξει για γιατρό ή να βρει συνάλλαγμα, για να πάει στο εξωτερικό κ.λπ.. Και πράγματι ό άλλος είχε άρρωστο άνθρωπο, είχε ένα σωρό φροντίδες, και αυτός είχε την απαίτηση να σταθεί να του μιλήσει και έβαζε ένα σωρό λογισμούς.

Οι καλοί λογισμοί φέρνουν την πνευματική υγεία

- Γέροντα, ποια είναι τα χαρακτηριστικά τού αδύνατου λογισμού;

- Τί εννοείς; Πρώτη φορά το ακούω αυτό.

- Είχατε πει, το να βάλει κανείς αριστερό λογισμό, να παρεξήγηση μια συμπεριφορά...

- Και το είπα αδύνατο λογισμό αυτό;

- Θυμήθηκα εκείνον πού ήθελε να μείνει κοντά σας ως υποτακτικός και του είπατε: ¨Δεν σε κρατώ, γιατί έχεις αδύνατο λογισμό.

- Όχι, δεν το είπα έτσι. ¨Δεν σε παίρνω, του είπα, για υποτακτικό, γιατί δεν έχεις υγεία πνευματική. ¨Τί θα πι υγεία πνευματική;, με ρωτάει. ¨Δεν έχεις καλούς λογισμούς, του λέω. Σαν  άνθρωπος  θα  έχω  τα  κουσούρια  μου,  και  σαν  καλόγερος  τόσα  χρόνια  θα  έχω  και μερικές αρετές. Αν δεν έχεις καλό λογισμό, θα βλάπτεσαι και από τα κουσούρια μου και από τις αρετές μου. Για ένα μικρό παιδί μπορεί να πι κανείς ότι έχει αδύνατο λογισμό, γιατί είναι ακόμη ανώριμο, όχι όμως για έναν μεγάλο.

- Όλοι οι μεγάλοι, Γέροντα, είναι ώριμοι;

- Μερικοί από το κεφάλι τους δεν ωριμάζουν. Άλλο, αν δεν τους κόβει. Όταν κάποιος δεν κινείται απλά, ό λογισμός του πηγαίνει στο κακό και όλα τα παίρνει στραβά. Αυτός δεν έχει υγεία πνευματική και δεν βοηθιέται ούτε από το καλό. βασανίζεται και με το καλό.

- Αν δούμε, Γέροντα, μια αταξία, συμφέρει να ψάξουμε να βρούμε ποιος την έκανε;

- Ψάξε πρώτα να δεις μήπως την έκανες εσύ. Αυτό είναι πιο καλό!

- Όταν όμως, Γέροντα, μου δίνουν αφορμές οι άλλοι;

- Εσύ  πόσες  αφορμές  έδωσες;  Αν  το  σκεφτείς  αυτό,  θα  καταλάβεις  ότι  κάνεις  λάθος αντιμετωπίζοντας έτσι τα πράγματα.

- Και  όταν  λέμε: ¨αυτό  μάλλον θα το έκανε  ή  τάδε αδελφή,  είναι  και  αυτό  αριστερός λογισμός;

- Είσαι σίγουρη πώς το έκανε αυτή ή αδελφή;

- Όχι, αλλά επειδή και άλλη φορά έκανε κάτι ανάλογο.

- Πάλι  αριστερός  λογισμός  είναι,  αφού  δεν  είσαι  σίγουρη.  Ύστερα,  ακόμη  και  αν  το έκανε αύτη ή αδελφή, ποιος ξέρει πώς και γιατί το έκανε.

- Όταν όμως, Γέροντα, βλέπω λ.χ. ότι μια αδελφή έχει κάποιο πάθος;

- Γερόντισσα είσαι; Ή Γερόντισσα φέρει ευθύνη, γι' αυτό πρέπει να εξετάζει τα πάθη σας. Εσείς όμως γιατί να εξετάζετε τα πάθη της άλλης; Ακόμη δεν έχετε μάθει να κάνετε δουλειά στον εαυτό σας. Αν θέλετε να κάνετε δουλειά στον εαυτό σας, να μην εξετάζετε τί κάνουν οι άλλοι γύρω σας,  άλλα  να  φέρνετε καλούς λογισμούς  και  για  τα καλά και  για  τα άσχημα πού βλέπετε στους άλλους. Άσχετα με τί σκοπό κάνει κάτι ό άλλος, εσείς βάλτε έναν καλό λογισμό. Ό καλός λογισμός  έχει  μέσα  αγάπη,  αφοπλίζει  τον  άλλον και τον κάνει  να σου φερθεί καλά. Θυμάστε εκείνες τις καλόγριες πού πέρασαν τον ληστή για άββα;  Όταν αποκαλύφθηκε, νόμιζαν ότι κάνει τον δια Χριστόν σαλό και παριστάνει τον ληστή και άλλο τόσο τον είχαν σε ευλάβεια. Τελικά έσωσαν και αυτόν και τους συντρόφους του.

- Όταν, Γέροντα, μια αδελφή μου λέει κάποιο ψέμα...

- Και αν αναγκάσθηκε εξ αιτίας σου να πει ένα ψέμα ή αν ξέχασε, και αυτό πού σου είπε δεν είναι ψέμα; Ζητάει λ.χ. ή άρχοντάρισσα από την μαγείρισσα σαλάτα και εκείνη της λέει ¨δεν έχω, ενώ ή άρχοντάρισσα ξέρει ότι έχει. Αν ή άρχοντάρισσα δεν έχει καλούς λογισμούς, θα πη: ¨ψέματα μου λέει. Αν όμως έχει καλούς λογισμούς, θα πη: ¨ή καημένη, ξέχασε ότι είχε σαλάτα, γιατί  είχε  πολλή  δουλειά,  ή  ¨την  κράτησε  για  κάποια  άλλη  περίπτωση.  Δεν  έχεις πνευματική υγεία, γι' αυτό σκέφτεσαι έτσι. Αν είχες πνευματική υγεία, θα έβλεπες και τα ακάθαρτα καθαρά. Όπως θα  έβλεπες  τα  φρούτα,  έτσι  θα  έβλεπες και  την κοπριά,  γιατί  ή κοπριά βοήθησε να γίνουν τα φρούτα. Όποιος  έχει  καλούς  λογισμούς,  έχει  πνευματική υγεία  και  το  κακό  το  μετατρέπει  σε  καλό.

Θυμάμαι  στην  Κατοχή,  όσα  παιδιά  είχαν  γερό  οργανισμό,  έτρωγαν  με  όρεξη  ένα  κομμάτι μπομπότα και  ήταν  όλο  υγεία.  Ενώ  κάτι πλουσιόπαιδα,  παρόλο  πού  έτρωγαν  ψωμί  με βούτυρο, επειδή δεν είχαν γερό οργανισμό, ήταν φιλάσθενα. Έτσι και στην πνευματική ζωή. Ένας,αν  έχει  καλούς  λογισμούς,  και  να  τον  χτυπήσεις  άδικα,  θα  πη:  ¨Το  επέτρεψε  ό  Θεός,  για  να εξοφλήσω  παλιά  μου  σφάλματα,  δόξα  τω  Θεώ!.  Ενώ  ένας  άλλος  πού  δεν  έχει  καλούς λογισμούς,  και  να  πάς  να  τον  χαϊδέψεις,  θα  νομίζει  πώς  πάς  να  τον  χτυπήσεις.  Πάρτε παράδειγμα από  έναν  μεθυσμένο. Αν είναι κακός, τα σπάζει όλα επάνω στο μεθύσι. Αν είναι καλός,  ή  θα  κλαίει  ή θα  συγχωράει.  Ένας μεθυσμένος έλεγε: ¨Χαρίζω  από  έναν  κουβά  λίρες  σε όποιον με φθονεί!

Όποιος έχει καλούς λογισμούς, όλα καλά τα βλέπει.

Μου είπαν μερικοί ότι σκανδαλίζονται, γιατί βλέπουν πολλά στραβά στην Εκκλησία, και εγώ τους είπα: Αν ρωτήσεις μια μύγα: ¨Έχει λουλούδια εδώ στην περιοχή, θα πη: ¨δεν ξέρω. εκεί κάτω στον λάκκο έχει κονσερβοκούτια, κοπριές, ακαθαρσίες, και θα σου αραδιάσει όλες τις  βρωμιές  στις  όποιες  πήγε.  Αν  όμως ρωτήσεις  μια  μέλισσα:  ¨είδες  καμιά ακαθαρσία  εδώ  στην  περιοχή;,  θα  σου  πη:  ¨ακαθαρσία;  όχι,  δεν  είδα  πουθενά.  εδώ  ό τόπος είναι γεμάτος από ευωδιαστά λουλούδια και θα σου αναφέρει ένα σωρό λουλούδια του κήπου, του αγρού κ.λπ. Βλέπεις, ή μύγα ξέρει μόνον που υπάρχουν σκουπίδια, ενώ ή μέλισσα ξέρει πώς εκεί πέρα είναι ένας κρίνος, πιο εκεί ένα ζουμπούλι...

Όπως  έχω καταλάβει,  άλλοι  άνθρωποι  μοιάζουν  με  την  μέλισσα  και  άλλοι  με  την μύγα. Αυτοί πού μοιάζουν με την μύγα ψάχνουν σε κάθε περίπτωση να βρουν τί κακό υπάρχει και ασχολούνται  μ'  αυτό.  δεν  βλέπουν  πουθενά  κανένα  καλό. Αυτοί  πού  μοιάζουν  με  την μέλισσα βρίσκουν παντού ότι καλό υπάρχει. Ό βλαμμένος άνθρωπος βλαμμένα σκέφτεται,όλα τα παίρνει αριστερά, όλα τα βλέπει ανάποδα. Ενώ, όποιος έχει καλούς λογισμούς, ότι και να δη, ότι και να του πεις, θα βάλει καλό λογισμό.

Μια  φορά  ένα παιδί  δευτέρας  γυμνασίου  ήρθε  στο  Καλύβι  και  χτύπησε  το  σιδεράκι  στην πόρτα. Είχα ένα τσουβάλι γράμματα να  διαβάσω,  αλλά είπα, ας βγω να δώ τί θέλει. ¨Τί είναι, παλικάρι;, του λέω. ¨Αυτό είναι το Καλύβι του πατρός Παϊσίου; με ρωτάει. Θέλω τον πατέρα Παΐσιο. ¨Αυτό είναι, αλλά αυτός δεν είναι εδώ. πήγε να αγοράσει τσιγάρα, του λέω. ¨Φαίνεται κάποιον πήγε να εξυπηρέτηση, μου λέει με καλό λογισμό. ¨Για τον εαυτό του πήγε να τα αγοράσει, του λέω. Του είχαν τελειώσει και έκανε σαν τρελός για τα τσιγάρα. Έμενα με άφησε εδώ μόνον μου και ούτε ξέρω πότε θα γυρίσει. Αν δω ότι αργεί, θα σηκωθώ να φύγω. Βούρκωσαν τα μάτια του και με καλό πάλι λογισμό είπε: ¨Τον κουράζουμε τον Γέροντα. ¨Τί τον θέλεις;, τον ρωτάω. ¨Την ευχή του θέλω να πάρω, μου λέει. ¨Τί  ευχή  να πάρεις,  μωρέ! Αυτός είναι πλανεμένος.  δεν  έχει χαΐρι. εγώ τον ξέρω καλά. Μην περιμένεις άδικα, γιατί, κι όταν γυρίσει, θα είναι νευριασμένος, ίσως είναι  και  μεθυσμένος,  επειδή  πίνει  κιόλας.  Άλλα  εκείνο  έβαζε  συνέχεια  καλό  λογισμό.

¨Τέλος πάντων, του λέω, εγώ θα περιμένω λίγο ακόμη, τί θέλεις να του πω;. ¨'Έχω ένα γράμμα να του  δώσω,  μου  λέει,  αλλά  θα  περιμένω  να πάρω και  την  ευχή  του.  Είδατε;  Ότι  του  έλεγα,  το έπαιρνε  με  καλό  λογισμό.  Του  είπα:  ¨σαν  τρελός  έκανε  για  τα  τσιγάρα  και  το  καημένοαναστέναξε, βούρκωσαν τα μάτια του. ¨Ποιος ξέρει, είπε, κάποιον θα ήθελε να εξυπηρέτηση.

Άλλοι τόσα διαβάζουν, κι εκείνο, παιδάκι δευτέρας γυμνασίου, και να έχει τόσο καλούς λογισμούς! Να  του  χαλάς  τον  λογισμό  και  αυτό  να  φτιάχνει  καλύτερο  λογισμό και  να  βγάζει  πιο  καλό συμπέρασμα. Το θαύμασα! Πρώτη φορά είδα τέτοιο πράγμα!

Λογισμοί του αγιασμένου άνθρωπου και λογισμοί του πονηρού άνθρωπου.

- Γέροντα, αυτός πού έχει αγιότητα καταλαβαίνει ποιος είναι πονηρός;

- Ναι,  τον  πονηρό  τον  καταλαβαίνει, όπως  καταλαβαίνει  και  την  αγιότητα  ενός  Αγίου. Βλέπει  το  κακό,  άλλα  συγχρόνως  βλέπει  και  τον  εσωτερικό  άνθρωπο  και  διακρίνει  ότι  το κακό είναι του πειρασμού και έρχεται απ' έξω. Με τα μάτια της ψυχής του βλέπει τα δικά του σφάλματα μεγάλα, ενώ των άλλων μικρά. Τα βλέπει στ' αλήθεια μικρά, όχι ψεύτικα. Μπορεί να βλέπει  ότι  είναι  εγκλήματα,  αλλά  δικαιολογεί  με  την  καλή  έννοια  τις  πονηριές  του  κακού άνθρωπου. δεν τον περιφρονεί, δεν τον θεωρεί κατώτερο του. Μπορεί μάλιστα να τον θεωρεί και καλύτερο  από  τον  εαυτό  του  και  να  τον  ανέχεται  εν  γνώσει  του  για  πολλούς  λόγους. Βλέπει λ.χ. την κακότητα ενός εγκληματία, αλλά σκέφτεται ότι εκείνος έφθασε στο σημείο να κάνη εγκλήματα, γιατί δεν βοηθήθηκε, και ότι θα μπορούσε και ό ίδιος να ήταν στην θέση του, αν δεν τον βοηθούσε ό Θεός. Έτσι δέχεται πολλή Χάρη. Αντίθετα, ό πονηρός άνθρωπος, ενώ βλέπει την  αγιότητα  τού  άλλου,  δεν  γνωρίζει  τους  καλούς  λογισμούς  πού  έχει,  όπως ούτε  ό διάβολος τους γνωρίζει.

Όποιος  κάνει  λεπτή  εργασία,  δικαιολογεί  τον  άλλον  και  όχι  τον  εαυτό  του.  Και  όσο προχωρεί πνευματικά, τόσο ελευθερώνεται και τόσο αγαπά τον Θεό και τους ανθρώπους. Τότε  δεν  μπορεί  να  καταλάβει  τί  θα  πει  κακία,  γιατί  όλο καλούς λογισμούς  έχει  για  τους άλλους και όλο αγνά σκέφτεται και τα βλέπει όλα πνευματικά, άγια. Ωφελείται ακόμη και από τις πτώσεις των συνανθρώπων του, τις όποιες χρησιμοποιεί για γερό φρένο στον εαυτό του, για να προσεχή να μην εκτροχιασθεί. Αντίθετα, ένας πού δεν έχει εξαγνισθεί, σκέφτεται πονηρά και βλέπει όλα τα πράγματα πονηρά. Ακόμη και τα καλά τα μολύνει με την πονηρία του.  Δεν  ωφελείται  ούτε  και  από  τις  αρετές  των  άλλων,  γιατί  είναι  σκοτισμένος  από  την μαυρίλα του ανθρωποκτόνου, οπότε  και  αυτές τις ερμηνεύει με το πονηρό του λεξικό. Πάντα είναι στενοχωρημένος  και  πάντα  στενοχωρεί  τους  συνανθρώπους  του  με  την  πνευματική του  αυτή  μαυρίλα.  Αν  θέλει  να  ελευθερωθεί,  πρέπει  να  καταλάβει  ότι έχει  ανάγκη  από εξαγνισμό, για να έρθει και ή διαύγεια ή πνευματική, ή κάθαρση τού νου και της καρδιάς.

- Και όταν, Γέροντα, ό ίδιος άνθρωπος γίνεται πότε πονηρός και πότε καλός;

- Τότε δέχεται ανάλογες επιδράσεις και αλλοιώσεις. Ό άνθρωπος είναι τρεπτός. Οι πονηροί λογισμοί  άλλοτε  είναι  του  πειρασμού  και  άλλοτε  ό  ίδιος  ό  άνθρωπος  σκέφτεται  πονηρά. Πολλές φορές δηλαδή ό πειρασμός δημιουργεί καταστάσεις, για να φέρνουν οι άνθρωποι κακούς  λογισμούς.  Έναν  αρχιμανδρίτη,  όταν  ήρθε  για  πρώτη  φορά  στο  Καλύβι,  δεν πρόλαβα να τον δω. Την δεύτερη φορά πού ήρθε, δεν μπορούσα να τον δω, επειδή ήμουν βαριά άρρωστος, και του είπα να έρθει μια άλλη φορά, για να συζητήσουμε. Τότε εκείνος μπήκε σε λογισμούς ότι δεν τον θέλω, ότι έχω κάτι μαζί του, και πήγε κάτω στο μοναστήρι και έκανε παράπονα. Αυτό όλο ήταν τού πειρασμού.

Οι λογισμοί τον άνθρωπου δείχνουν την πνευματική του κατάσταση

- Γέροντα, πώς γίνεται το ίδιο πράγμα να το βλέπουν διαφορετικά δύο άνθρωποι;

- Όλα τα  μάτια  βλέπουν  το  ίδιο  καθαρά;  Για  να  δει  κανείς  καθαρά,  πρέπει  να  έχει  τα μάτια της ψυχής του υγιέστατα, γιατί τότε έχει την εσωτερική καθαρότητα.

- Γιατί,  Γέροντα,  μερικές  φορές,  το  ίδιο  περιστατικό  ένας  το  θεωρεί  ευλογία  και  άλλος δυστυχία;

- Καθένας το ερμηνεύει ανάλογα με τον λογισμό του. Το κάθε πράγμα μπορείς να το δεις από την καλή του πλευρά ή από την κακή του πλευρά. Είχα ακούσει το έξης περιστατικό: Σε ένα μοναστήρι πού βρισκόταν σε κατοικημένη περιοχή είχαν τυπικό να κάνουν εσπερινό και όρθρο τα  μεσάνυχτα  και  πήγαιναν  και  κοσμικοί,  γιατί  το  μοναστήρι  ήταν  περιτριγυρισμένο  από σπίτια πού σιγά-σιγά είχαν χτισθεί εκεί κοντά. Μια φορά ένας αρχάριος νέος μοναχός ξέχασε το κελί του ανοιχτό και μπήκε μέσα μια γυναίκα. Όταν το έμαθε, στενοχώρια, κακό! Ώ, μολύνθηκε το κελί!  Τρομερό,  χάθηκε  ό κόσμος! Παίρνει οινόπνευμα,  ρίχνει  στο  πάτωμα  και  βάζει φωτιά, για να το απολυμάνει! Παραλίγο να κάψει το μοναστήρι. Το πάτωμα τού κελιού του το  έκαψε,  τον  λογισμό  του  όμως  δεν  τον  έκαψε.  Εκείνον  έπρεπε  να  κάψει,  γιατί  το  κακό στον λογισμό του βρισκόταν. Αν έφερνε καλό λογισμό και έλεγε ότι ή γυναίκα μπήκε στο κελί από ευλάβεια,  για  να  ωφεληθεί,  για  να  πάρει  χάρη  και  να  αγωνισθεί  και  αύτη  στο  σπίτι  της,  θα αλλοιωνόταν πνευματικά και θα δόξαζε τον Θεό.

Από την ποιότητα των λογισμών ενός ανθρώπου φαίνεται ή πνευματική του κατάσταση. Οι άνθρωποι κρίνουν τα πράγματα ανάλογα με το περιεχόμενο πού έχουν μέσα τους. Αν δεν έχουν πνευματικό  περιεχόμενο,  βγάζουν  λάθος  συμπεράσματα  και  αδικούν  τον  άλλον.  Αν  λ.χ.  δη κάποιον αργά το βράδυ έξω ένας πού κάνει ελεημοσύνες την νύχτα, για να μην τον βλέπουν, ποτέ δεν θα βάλει κακό λογισμό.  Αν  τον  δη όμως κάποιος  πού  ξενυχτάει  στην  αμαρτία, θα πει: ¨το τέρας, ποιος ξέρει πού ξενυχτούσε, γιατί  τέτοιες  εμπειρίες  έχει.  Η  αν ακούγονται  την νύχτα από τον επάνω όροφο ντούκ-ντούκ, ένας πού έχει καλούς λογισμούς θα πει: ¨μετάνοιες κάνει, ενώ ένας πού δεν έχει καλούς λογισμούς θα πη: ¨όλη την νύχτα χορεύει.  Αν ακούγεται μελωδία, ό ένας θα πει: ¨τί ωραίες ψαλμωδίες, ενώ ό άλλος θα πει: ¨τί τραγούδια είναι αυτά;.

Θυμάστε πώς αντιμετώπισαν τον Χριστό οι δύο ληστές πού είχαν σταυρωθεί μαζί Του; Και οι δύο έβλεπαν τον Χριστό επάνω στον Σταυρό, την γη να σείεται κ.λπ. Τί λογισμό όμως έβαλε ό ένας και τί ό άλλος! Ό ένας, ό εξ ευωνύμων, βλασφημούσε και έλεγε:

­Ει συ ει δ Χριστός, σώσον σεαυτόν καί ήμας.. Ό άλλος, ό εκ δεξιών, έλεγε: ­Ήμεϊς μέν άξια  ών  έπράξαμεν άπολαμβάνομεν ούτος  δέ ουδέν άτοπον έπραξε. Ό ένας σώθηκε, ό άλλος κολάσθηκε.

ΓΈΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

ΛΟΓΟΙ Γ΄. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ

"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"

ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2001