Το «γενέθλιον» της Βασιλεύουσας...

Όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος στις 11 Μαΐου 330 αποφάσισε να μεταφέρει την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τη παρακμάζουσα Ρώμη στο επτάλοφο του Βοσπόρου ίσως να μην φανταζόταν πόσο θα άντεχε η... Νέα Ρώμη του, αλλά σίγουρα ήξερε καλά ότι η πόλη των «πέντε θαλασσών και των δύο ηπείρων» θα έμενε στην ιστορία. Όταν τελείωσε την περιτείχιση και καθόρισε τους χώρους των δημοσίων κτιρίων και εκκλησιών αφιέρωσε την πόλη στην Θεοτόκο. Κατά τη χριστιανική παράδοση ο Αυτοκράτορας θέλοντας να ευχαριστήσει τον Θεό που τον αξίωσε σ΄ αυτό το έργο στις11 Μαΐου του 330 τέλεσε λιτανεία με προεξάρχοντα τον τότε επίσκοπο Αλέξανδρο και με την πάνδημη συμμετοχή του λαού. Ακολούθησαν επίσημες τελετές και αγώνες και ο λαός ανήλθε στο Φόρο όπου εκεί έστησε τον ανδριάντα του Αυτοκράτορα. Στο βάθρο του ανδράντα τοποθέτησαν 12 καλάθια, εντός των οποίων φέρονταν τεμάχια άρτου από αρτοκλασία.Έκτοτε καθιέρωσε η Εκκλησία να εορτάζει κατ΄ έτος την αυτή ημέρα την ανάμνηση εκείνης της εορτής.Με το «γενέθλιον» όπως ονομάστηκαν τα εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης, στη νέα πρωτεύουσα ήρθαν από την Ρώμη όλα όσα ίσχυαν στη Δύση, παιδεία, θρησκεία, θεσμοί και νόμοι. Σύντομα όμως η νέα πρωτεύουσα απέκτησε τη δική της ζωή. Μέσα σε λίγα χρόνια δεν υπήρχαν πια παρά ελάχιστα για να θυμίζουν από που ξεκίνησαν όλα. Η Ανατολική Αυτοκρατορία είχε γίνει αυτόνομη, αυτόφωτη. Με αρκετά μεγάλες ελευθερίες στους ανθρώπους, μπόρεσαν να συνδυαστούν στοιχεία του δυτικού και του ανατολικού πολιτισμού. Έτσι δημιουργήθηκε ο βυζαντινός πολιτισμός που παραμένει μοναδικός και αμίμητος. Η πρωτεύουσα είναι σχεδόν από την ίδρυσή της μια χριστιανική πόλη με κάμποσες εκκλησίες να ξεπηδούν από παντού.Η Πόλη φτάνει στο απόγειο της κατά την αυτοκρατορία του Ιουστινιανού. Το 537, εγκαινιάζει τον Ναό της Αγίας του Θεού Σοφίας, την Αγια Σοφία, δίνει στην Πόλη το έμβλημά της, αυτό που θα τη σημαδεύει ως τώρα. Ένας ναός υπέρλαμπρος, με πρωτοφανή αρχιτεκτονική που πολλοί ζήλεψαν στη συνέχεια. Το Γενέθλιον της Κωνσταντινούπολης εορτάζεται κατ΄ έτος από τους Χριστιανούς στις 11 Μαΐου η ανάμνηση των εγκαινίων "της θεοφυλάκτου και θεομεγαλύντου Κωνσταντινουπόλεως, εξαιρέτως ανακειμένης την προστασία της Παναχράντου και Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας και παρ΄ Αυτής διασωζομένης".