ΠΑΝΑΓΊΑ Η ΤΡΙΧΕΡΟΎΣΑ, Ι.Μ. ΧΙΛΙΑΝΔΑΡΊΟΥ

Γράφει ο Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Πατριαρχείου κ. Πολύευκτος Παν. Γεωργακάκης.

Το ιστορικό της Αγίας Εικόνας

Η θαυματουργός Εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας αποτελούσε οικογενειακό κειμήλιο του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού, ο οποίος με ευλάβεια την φύλαγε στο παρεκκλήσιο του σπιτιού του. Ο Αγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός ήταν ο πρώτος σύμβουλος του Ουάλιδ το έτος 705-715, χαλίφη της Συρίας, για όλα τα αναγκαία θέματα, που αφορούσαν το Χριστιανικό πληθυσμό της περιοχής αυτής.

Ακριβώς εκείνη την εποχή, όταν Αυτοκράτορας της Κωνσταντινουπόλεως ήταν ο Λέων Γ' ο Ίσαυρος, ξέσπασε η Εικονομαχία. Η προσκύνηση των ιερών Εικόνων εθεωρείτο ειδωλολατρεία. Ο Αγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός αναδείχθηκε θερμός υποστηρικτής των Αγίων Εικόνων και με τα συγγράμματά του κατετρώπωσε την αίρεση της εικονομαχίας. Ο Αυτοκράτορας ο Λέων ο Γ' προκειμένου να απαλλαγεί από την παρουσία του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού, τον συκοφάντησε στο χαλίφη Ουάλιδ με την κατηγορία, ότι σκέπτεται να του γράψει να καταλάβει κρυφά την Δαμασκό.

Ο χαλίφης διέταξε να συλληφθεί αμέσως ο Αγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός και να του κοπεί το δεξί χέρι μέσα στην πλατεία της Δαμασκού. Η διαταγή εκτελέστηκε αμέσως. Ο Αγιος έλαβε το κομμένο χέρι του και όλη τη νύχτα ικέτευε την Παναγία γονατισμένος να τον θεραπεύσει προκειμένου να συνεχίσει τον σκληρό αγώνα του υπέρ της Ορθοδοξίας.

Ένα όνειρο

Κατάκοπος, όπως ήταν, αποκοιμήθηκε για λίγο και τότε είδε σε όραμα την Παναγία μέσα από την Αγία Εικόνα της να του λέει, ότι από τώρα και στο εξής το χέρι του θα είναι θεραπευμένο.

Ο Αγιος ξύπνησε και είδε πραγματικά, ότι το χέρι του είχε αποκατασταθεί και ήταν υγιές. Από τη χαρά του φρόντισε και έβαλε αργυρό ομοίωμα του χεριού του κάτω από το αριστερό μέρος της Εικόνας της Παναγίας. Ένεκα τούτου του περιστατικού ονομάστηκε η Εικόνα της Παναγίας της Τριχερούσας.

Μετά το θαύμα

Μετά από τα θαυμάσιο-θαυμαουργικό αυτό γεγονός ο Αγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός αποφασίζει να εγκαταλείψει τις θέσεις αυτές και να γίνει μοναχός στη Λαύρα του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου στην Παλαιστίνη.Μαζί του είχε και την Αγία Εκόνα της Τριχερούσας. Το έτος 1217 ο Αγιος Σάββας ο Χιλανδαρηνός, υιός του Βασιλέως της Σερβίας Στεφάνου Νεμάνια, του μετέπειτα ονομασθέντος Συμεών, περνώντας από την Ιεράν Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου, πήρε μαζί του την Εικόνα της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσης, την πατερίστα του ιδρυτού της Ιεράς Μονής και την Εικόνα της Παναγίας Τριχερούσης και τα μετέφερε στην Ιεράν Μονή Χιλανδαρίου του Αγίου Όρους, όπου η Αγία Εικόνα παρέμεινε μέχρι το έτος 1347. Τότε έρχεται στο Αγιον Όρος ο Σέρβος Κράλης Δρούσαν, ο οποίος αναχωρών για την πατρίδα του, πήρε την Εικόνα της Τριχερούσης ως ευλογία. Η Εικόνα φιλοξενήθηκε στην Ιερά Μονή Στουντενίτσης της Σερβίας.

Μεταφορά της θαυματουργού Εικόνας στο Αγιον Όρος

Όταν στις αρχές του 15ου αιώνα οι Σέρβοι επληροφορήθησαν ότι κινδυνεύουν να υποδουλωθούν στους Τούρκους, αμέσως παίρνουν την Αγία Εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας από το Σερβικό Μοναστήρι και την τοποθετούν στη ράχη ενός γαϊδαράκου και αφήνουν το ζώο ελευθερο να το οδηγήσει όπου η Παναγία θελήσει.

Και πράγματι, κατά θαυματουργικό τρόπο, το ήσυχο αυτό ζώο διέσχισε όλη τη Σερβία, την Ελληνική περιοχή της Μακεδονίας και ήρθε στο Αγιον Όρος, στην Ιεράν Μονή Χιλανδαρίου, όπου οι μοναχοί την υποδέχθησαν με τιμές και λιτανείες. Το ευλογημένο αυτό γαϊδουράκι, σύμφωνα με την ιερή παράδοση, μόλις τοποθετήθηκε η Εικόνα στο Ιερό του Μοναστηριού, έπεσε νεκρό.

Μέχρι σήμερα η Αγία αυτή Εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας θεωρείται ως η Ηγουμένη-Πολιούχος της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου και Προστάτης του Σέρβικου Ορθόδοξου λαού.

Αυτή καθευατή η Αγία Εικόνα είναι η πλέον άριστα διατηρημένη παλαιά Βυζαντινή Εικόνα της Θεοτόκου. Το πρόσωπο της Μητέρας του Θεού είναι τόσο παραστατικό και το βλέμμα Της τόσο γλυκή, ώστε προκαλεί μεγάλο δέος και συγκίνηση όσοι την προσκυνούν. Η Εικόνα για λόγους προστασίας και μεγαλοπρέπειας φέρει ένα χρυσό επικάλυμμα-πουκάμισο- πάνω στο οποίο είναι επικολλημένοι πέντε χιλιάδες πολύτιμοι λίθοι.

Αγαπητοί μου,

Η θρησκευτική βίωση του Ελληνικού λαού επέτυχε, ώστε να αποδοθούν εις την Πάνσεπτον Μητέρα του Θεού τα εκφραστικώτερα, χαρακτηριστικώτερα, αλλά και τα πλέον απίθανα επίθετα, περί Αυτήν. Εκινητοποιήθη, βεβαίως, η λογική σκέψη, αλλά και εδονίθησαν οι πλέον ευαίσθητες χορδές της ανθρώπινης ψυχής δια να επιλέξουν τα καταλληλοτερα προς τούτο επίθετα μέσα από τον γλωσσικόν θυσαυρόν της Ελληνικής γλώσσης. Είναι τόσα πολλά και τόσο παράδοξα πολλάκις τα επίθετα ταύτα,ώστε να εκπλήσσεται ο μελετητής δια την ευευριτικότητα του θρησκεύοντος ανθρώπου και του γλωσσοπλάστου λαού. Η ποικιλία των εις την Θεοτόκον  αποδιδόμενων εκ του περισσεύματος καρδίας επιθέτων καταλαμβάνει σπουδαίον χώρον εις την θρησκευτικήν ζωήν του Ελληνικού λαού και της Ορθοδοξίας γενικότερα. Ένα από αυτά τα ονόματα είναι και το Τριχερούσα.