Το μεγαλείο της Παναγίας-Άγ.Νικόλαος Καβάσιλας

Ὁ  ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας γεννήθηκε στή Θεσ­σαλονίκη στίς ἀρχές τοῦ 14ου αἰώνα. Ὑπῆρξε σύγχρονος τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Θεωρεῖται ὡς ἕνας ἀπό τούς κορυφαίους θεολόγους καί φιλοσόφους τοῦ Βυζαντίου. Ἔζησε στήν Κωνσταντινούπολη, ἀκολουθώντας τίς ἡσυχαστικές διδασκαλίες τοῦ Παλαμᾶ. Ἡ ἐπικρατέστερη ἄποψη εἶναι ὅτι ἐκάρη καί Μοναχός. Ἔλαβε μέρος σέ πολλές διπλωματικές ἀποστολές τοῦ Βυζαντίου πρός ἄλλες χῶρες. 

Συνέγραψε θαυμάσιους πανηγυρικούς λόγους σέ Δεσποτικές καί Θεομητορικές ἑορτές, μεταξύ τῶν ὁποίων συγκαταλέγεται καί ὁ «Λόγος εἰς τόν Eὐαγγελισμόν τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας». Σ᾽ αὐτόν ἐκθειάζει τά πνευματικά κάλλη τῆς Παναγίας, μιλώντας μέ θαυμασμό γιά τίς ἀρετές της. Παραθέτουμε χαρακτηριστικά ἀποσπάσματα:

"Κατά τήν πλάση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν Δημιουργό ἡ γῆ χρησίμευσε ἁπλῶς ὡς πρώτη ὕλη καί τίποτε περισσότερο. Δέν συνέπραξε ἡ ἴδια στήν πλάση τοῦ ἀνθρώπου. Κατά τήν ἀνάπλαση ὅμως καί ἀναδημιουργία τοῦ κόσμου ἡ Παρθένος προσέφερε τά ἰδικά της, συνέβαλε μέ ὅσα εἶχε, τά ὁποῖα εἵλκυσαν στή γῆ τόν Τεχνίτη Θεό καί ἐκίνησαν τό Χέρι Του, πού ἀνέπλασε τά πλάσματά Του. Ποιά ἦσαν αὐτά πού εἶχε καί προσέφερε ἡ Παρθένος; Συμπεριφορά ἄψογη, ζωή ὁλοκάθαρη, ἀποφυγή κάθε κακίας, ἄσκηση κάθε ἀρετῆς, ψυχή πιό καθαρή ἀπό τό φῶς, σῶμα τελείως πνευματικό, πιό λαμπρό ἀπό τόν ἥλιο, πιό καθαρό ἀπό τόν οὐρανό, πιό ἱερό ἀπό τούς ἀγγελικούς θρόνους... διατηροῦσε ἀπαραβίαστον τόν λογισμό της ἀπό κάθε κακό˙ καί δέν αἰσθανόταν τήν πονηρία, πού ἦταν διάχυτη, τρόπος τοῦ λέγειν, παντοῦ γύρω της. Ὁ κατακλυσμός τῆς ἁμαρτίας καί κακίας, πού εἶχε κυριεύσει τά πάντα, ἔκλεισε βέβαια τόν οὐρανό, ἐμποδίζοντας τούς ἀνθρώπους νά ἀνέλθουν σ᾽ αὐτόν καί ἄνοιξε τόν Ἅδη καί ἔκανε τούς ἀνθρώπους ἐχθρούς μέ τόν Θεό καί ἀπεμάκρυνε ἀπό τή γῆ τόν ἀγαθό Κύριο καί ἔφερε τόν πονηρό Σατανᾶ, ὅμως δέν κατόρθωσε νά κάνει οὔτε κάτι τό ἐλάχιστο στή μακαρία Παρθένο. Καί ἐνῶ ἐξουσίασε ὅλη τήν οἰκουμένη ... νικήθηκε ἀπό ἕνα λογισμό, ἀπό μιά ψυχή, ἀπό τήν Παναγία... Ἐκείνη πρίν ἀκόμη ἔλθει ἡ ὥρα, κατά τήν ὁποία ἔπρεπε νά κατεβεῖ ἀπό τούς οὐρανούς στή γῆ ὁ Θεός... προετοίμαζε τόν ἑαυτόν της ὡς ἄλλη καλή κατοικία γιά τόν Θεό...

Ὤ, τί ἀκόμη πρέπει νά προσθέσουμε γιά νά ὑμνήσουμε ἐπάξια ἐσένα, πού σάν τό δικό σου μεγαλεῖο δέν ὑπάρχει ἄλλο ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους; Ἐάν πρέπει νά χρησιμοποιήσουμε λόγια, αὐτό εἶναι ἔργο ἀγγέλων, διανοίας χερουβικῆς, νομίζω μόνο πύρινες γλῶσσες μποροῦν νά ὑμνήσουν τά μεγαλεῖα σου. Γι᾽ αὐτό ...ἀφοῦ θυμηθήκαμε τίς ἀρετές σου, γιά νά σέ τιμήσουμε, καί ψάλαμε ὅσο μπορούσαμε τή σωτηρία μας ἐξ αἰτίας σου, τελικά ζητοῦμε ἀγγελική φωνή γιά νά ὑμνήσουμε, ὅπως σοῦ ἀξίζει, τήν ἀρετή σου. Δανειζόμαστε λοιπόν στό τέλος τοῦ λόγου μας τόν χαιρετισμό, πού σοῦ ἀπηύθυνε ὁ ἀρχάγγελος Γαβριήλ τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, καί μέ αὐτή τήν προσθήκη στά ὅσα εἴπαμε δίνουμε κάποια ἀξία στήν ὅλη ὁμιλία μας: «Χαῖρε κεχαριτωμένη˙ ὁ Κύριος μετά σοῦ».

  

Περιοδικό "Η Δράση μας",Μάρτιος 2010