Εάν είναι τα πάντα μάταια και ματαιότης, δια ποίον λόγον έχουν γίνει;

Αλλά θα ερωτήση κάποιος, "Εάν είναι τα πάντα μάταια και ματαιότης, δια ποίον λόγον έχουν γίνει; εάν είναι έργα του Θεού, πώς είναι μάταια; και γίνεται δι' αυτά πολύς λόγος."

Άλλ' άκουε, αγαπητέ. Δεν είπε το έργα του Θεού μάταια' είθε να μη συμβή να μας περάση από τον νουν κάτι τέτοιο.

Δεν είναι ο ουρανός μάταιος, ούτε η γη ματαία, μη γένοιτο. Δεν είναι μάταιος ο ήλιος, ούτε η σελήνη και τα άστρα, ούτε το ιδικόν μας σώμα, διότι όλα αυτά είναι πάρα πολύ καλά.

Τι σημαίνει όμως μάταιον; Ας ακούσωμεν τον ίδιον τον Εκκλησιαστήν πού λέγει: «Εφύτευσα δια τον εαυτόν μου αμπέλια, εξεπαίδευσα δια τον εαυτόν μου αοιδούς, άνδρας και γυναίκας, κατεσκεύασα δια τον εαυτόν μου δεξαμενάς υδάτων, είχα δια τον εαυτόν μου πρόβατα και άλλα ζώα, συνέλεξα χρυσόν και άργυρον και είδα ότι όλα είναι ματαιότης» και πάλιν, «Ματαιότης ματαιοτήτων, το πάντα είναι ματαιότης·.

Άκουε και τον Προφήτην πού λέγει: «θησαυρίσει και δεν γνωρίζει δια ποίον θα τα συγκεντρώση αυτά».Σύμφωνα προς αυτά ματαιότης ματαιοτήτων είναι αι πολυτελείς οικοδομαί, ο πολύς και άφθονος χρυσός, το πλήθος των αιχμαλώτων, πού βαδίζουν κατά πομπώδη τρόπον εις την αγοράν, η αλαζονεία και η ματαιοδοξία, αι φιλοδοξίαι και η υπερηφάνεια. Αυτά λοιπόν είναι όλα μάταια, διότι δεν έχουν γίνει οπό τον Θεόν, άλλ' έχουν δημιουργηθή από μας. Διατί όμως τέλος πάντων είναι μάταια; Διότι δεν έχουν κανένα χρήσιμον αποτέλεσμα.

Τα χρήματα είναι μάταια, όταν εξοδεύωνται εις τας απολαύσεις, δεν γίνονται όμως μάταια, όταν διανέμωνται εις τους πτωχούς.

Εάν όμως τα εξοδεύσης εις τας απολαύσεις, ας ιδούμεν ποίον θα είναι κάποτε το αποτέλεσμα αυτών' η πάχυνσις του σώματος, τα ρεψίματα, τα αέρια εις το στομάχι, τα πολλά περιττώματα, η κεφαλαλγία, η μαλθακότης του σώματος, η έξαψις και η παράλυσις. Διότι όπως ματαιοπονεί κανείς όταν χύνει νερό μέσα εις διάτρητον πυθάρι, έτσι και εκείνος πού κάνει τρυφηλόν βίον αντλεί εις διάτρητον πυθάρι.

Με άλλα λόγια δε, μάταιον λέγεται αυτό πού νομίζεται μεν ότι έχει τιμή, άλλ' όμως δεν έχει, εκείνο πού ονομάζουν και κενόν, και κενάς ελπίδας, και το χωρίς σκοπόν. Και απλώς δε μάταιον λέγεται αυτό πού δεν είναι χρήσιμον εις τίποτε.

Ας εξετάσωμεν λοιπόν, μήπως δεν είναι τέτοια τα ανθρώπινα. «Ας φάγωμεν και ας πίωμεν, διότι αύριον πεθαίνομεν». Ποιον λοιπόν είναι το αποτέλεσμα; είπε μου. Η φθορά. Ας ενδυθούμεν και ας περιβληθούμεν ενδύματα, και ποίον το αποτέλεσμα; Κανέν.

Αυτά εφιλοσόφησαν μερικοί Έλληνες, αλλά μάταια. Υπέδειξαν τον σκληρόν τρόπον ζωής, χωρίς όμως ν' αποβλέπουν προς ένα χρήσιμον σκοπόν, άλλ' απλώς προς την ματαιοδοξίαν και την τιμήν από τους πολλούς ανθρώπους.

Και τι είναι η τιμή εκ μέρους των πολλών; Τίποτε. Διότι, αν αφανίζονται αυτοί πού παρέχουν την τιμήν, πολύ περισοότερον αφανίζεται η τιμή. Εκείνος πού παρέχει τιμήν εις άλλον οφείλει προηγουμένως να παρέχη τιμήν εις τον εαυτόν του αν όμως δεν παρέχη εις τον εαυτόν του, πώς θα παρέχη εις άλλον;

Τώρα βέβαια επιδιώκομεν και τας τιμάς από τους ευτελείς και ευκαταφρόνητους ανθρώπους, οι οποίοι είναι περιφρονημένοι και επονείδιστοι. Ποίαν αξίαν έχει λοιπόν η τιμή αυτή;

Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος