ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ - 2) Το χρίσμα.

    Αν η βαπτισματική χάρη δημιουργεί μία καινούργια πνευματική ύπαρξη, η χάρη τού μυστηρίου τού χρίσματος σφραγίζει και στερεώνει τή νέα ζωή με τα χαρίσματα τού παναγίου Πνεύματος, δίνοντας τη δύναμη στο βαπτισθέντα να ζήσει βίο θεοφιλή και ενάρετο, ανάλογο με την ουράνια κλήση που έλαβε ενσωματωθείς στην Εκκλησία τού Χριστού.
Τό χρίσμα ανάλογα με τις ενέργειές του λαμβάνει και διάφορες ονομασίες: σφραγίς, βεβαίωσις, το τέλειον, τελείωσις. Στήν Κ. Διαθήκη το ιερό μυστήριο μαρτυρείται επαρκώς. Η Β' προς Κορινθίους επιστολή αναφέρει· «ο δε βεβαιών ημάς σύν υμίν εις Χριστον και χρίσας ημάς Θεός, ο και σφραγισάμενος ημάς και δούς τον αρραβώνα τού Πνεύματος εν ταίς καρδίαις ημών» (1, 21–22). Στο χωρίο αυτό εξαίρεται τόσο η θεία αρχή τού χρίσματος όσο και η εν Πνεύματι αγίω ενέργειά του. Ο δε ευαγγελιστής Ιωάννης στην Α' Καθολική του επιστολή μαρτυρεί· «και υμείς το χρίσμα ό ελάβετε απ αυτού εν υμίν μένει» (2, 27). Παράλληλα είναι γνωστό, ότι οι Απόστολοι είχαν στείλει στη Σαμάρεια τους μαθητές Πέτρο και Ιωάννη, οι οποίοι διά της επιθέσεως των χειρών τους σε όσους είχαν βαπτιστεί από το διάκονο Φίλιππο μετέδωκαν σ αυτούς Πνεύμα άγιο355, όπως και ο Παύλος έκανε το ίδιο διά της επιθέσεως των χειρών του στους μαθητές, που δέχτηκαν το βάπτισμα τού Ιωάννου (στην Έφεσο)356.
     Από τις δύο τελευταίες περιπτώσεις συνάγεται ότι το μυστήριο ετελείτο διά της επιθέσεως των χειρών των Αποστόλων. Η επίθεση όμως αυτή σύντομα αποδείχτηκε ότι δεν ήταν επαρκής και πρακτική, δεδομένου ότι ο αριθμός των βαπτιζομένων καθημερινά ηύξανε τόσο, ώστε οι αποστολικές χείρες να μην επαρκούν στη διακονία τού ιερού μυστηρίου. Διά τούτο η χειροθεσία αντικαταστάθηκε πολύ νωρίς, πιθανότατα από τους ίδιους τους Αποστόλους, διά χρίσεως με άγιο μύρο. Τη χρίση αυτή την έκαναν, παράλληλα με τους Αποστόλους, και οι πρεσβύτεροι.
      Ορατό σημείο τού μυστηρίου είναι η σταυροειδής χρίση των μελών τού σώματος τού βαπτισθέντος με άγιο μύρο, τού λειτουργού εκφωνούντος σε κάθε χρίση τους λόγους· «σφραγίς δωρεάς Πνεύματος αγίου, αμήν». Το άγιο μύρο είναι μίγμα ελαίου με σαράντα άλλες αρωματικές ουσίες που συμβολίζουν τα χαρίσματα τού παναγίου Πνεύματος. Το άγιο μύρο παρασκευάζεται σε ειδική τελετή από το Οικουμενικό Πατριαρχείο τη Μεγάλη Πέμπτη στην Κωνσταντινούπολη. Η Εκκλησία της Ελλάδος, παρ όλον ότι μπορεί, ως αυτοκέφαλη, να παρασκευάζει η ίδια για τις ανάγκες της το άγιο μύρο, το προμηθεύεται, σε ένδειξη τιμής, από τη μητέρα Εκκλησία (Οικουμ. Πατριαρχείο), το κέντρο και την κεφαλή της Ορθοδοξίας.

        Στην Ορθόδοξη Εκκλησία το χρίσμα, που είναι μυστήριο μη επαναλαμβανόμενο, τελείται ευθύς μετά το βάπτισμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απλό συμπλήρωμα τού βαπτίσματος. Μία τέτοια εκδοχή είναι εσφαλμένη, διότι το χρίσμα είναι μυστήριο ειδικό, αυτοτελές και ανεξάρτητο, η δε τελετουργία του μετά το πέρας τού βαπτίσματος είναι ο φυσικός χρόνος τελέσεώς του. Στο σημείο αυτό η Δυτική Εκκλησία διαφοροποιεί την πρακτική της, αναβάλλουσα την τέλεση τού μυστηρίου στο 12ο έτος ηλικίας τού βαπτισθέντος παιδίου, αν παραστεί δε ανάγκη και νωρίτερα (7ο έτος). Το σκεπτικό της είναι· αφού το νήπιο λόγω της ηλικίας του βρίσκεται σε ηθικοπνευματική ανωριμότητα, η δε συνείδησή του καθώς και οι λοιπές νοητικές του λειτουργίες υπνώττουν, πώς είναι δυνατόν να ανοιχθεί τούτο σε αγώνα προσωπικής οικειώσεως της δυνάμεως που χορηγεί η χρισματική χάρη προς διάπτυξη της ζωής του σε πολιτεία φιλόχριστη, που τίθεται ως ειδικός σκοπός τού μυστηρίου; Η σκέψη βέβαια αυτή δεν στερείται βάσεως λογικής. Αλλοίμονον όμως αν βάση εκτιμήσεως των δογματικών της πίστεως αληθειών θέσουμε τον ορθό λόγο. Αφεύκτως θα αποδιοργανώσουμε όλα τα δόγματα που είναι αλήθειες υπερφυσικές, τις οποίες μόνο διά της πίστεως μπορεί κανείς να προσεγγίσει και να οικειοποιηθεί. Η διακονία τού μυστηρίου στα νήπια ευθύς μετά το βάπτισμα αποτελεί ήθος αρχαιοπαράδοτο, αυτό δε απαρεγκλίτως τηρεί η Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ η πρακτική των Ρωμαιοκαθολικών αποτελεί μεταγενέστερο νεωτερισμό (ΙΓ' αιών). Παράλληλα, αν η ανωριμότητα των νηπίων δεν είναι λόγος αποχρών να στερηθούν αυτά τού βαπτίσματος, διατί το μυστήριο τού χρίσματος, που είναι η σφράγιση τού βαπτίσματος με τα χαρίσματα τού παναγίου Πνεύματος, ν αποτελεί κώλυμα διακονίας του; Αλλά μήπως και το 12ο έτος ηλικίας τού ανθρώπου είναι χρόνος ωριμάνσεως τού ανθρώπου, ώστε ελεύθερα και ενσυνείδητα ν αναχθεί ο χριόμενος στο δόλιχο των πνευματικών αγωνισμάτων; Περαιτέρω, είναι γνωστόν ότι ο σχηματισμός της ανθρώπινης προσωπικότητος αρχίζει να μορφώνεται ήδη από τού λίκνου του, αν μη και ενωρίτερα. Διατί, λοιπόν, να στερηθεί το νήπιο της ζωοπάροχης δυνάμεως τού παναγίου Πνεύματος στην απαρχή διαμορφώσεως τού χαρακτήρος του; Σε τελική ανάλυση τα πράγματα αυτά οικονομεί μονάχα ο Θεός, ο οποίος γνωρίζει καλύτερα από μας τις ανάγκες της φύσεως, την οποίαν ο ίδιος επλαστούργησε. Εμείς δεχόμαστε με απλότητα καρδίας το λόγο της πίστεως που μας παρέδωσε η απειρόσοφη βουλή τού Δομήτορος της Εκκλησίας μας.