Αγία μάρτυς Θωμαϊς

(14 Απριλίου)

Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Η αγία Θωμαϊς γεννήθηκε και έζησε στην Αλεξάνδρεια. Ακολούθησε τον έγγαμο βίο και είχε μιά κατά πάντα ευλογημένη οικογένεια. Μέ τον σύζυγό της την συνέδεε αληθινή και ανυπόκριτη αγάπη. Τήν ειρηνική τους όμως συνύπαρξη φθόνησε ο εφευρέτης της κακίας διάβολος και θέλησε να τούς χωρίση, μάλιστα δέ με τραγικό τρόπο.

Κάποτε, που η Θωμα|δα ήταν μόνη της στο σπίτι, επειδή ο σύζυγός της έλειπε σε δουλειές, δέχθηκε ανήθικη επίθεση από τον πατέρα του συζύγου της, δηλαδή τον πενθερό της, ο οποίος κυριευμένος από τον δαίμονα της πορνείας και υποδουλωμένος στο πάθος της ακολασίας ήθελε να έχη μαζί της ερωτική σχέση. Η Αγία, η οποία είχε παντοτε ζωντανή στην μνήμη της την αίσθηση της πανταχού παρουσίας του Θεού και ζούσε με αγνότητα και σωφροσύνη, αντιστάθηκε με σταθερότητα και παρρησία προσπαθώντας να τον πείση ότι κάτι τέτοιο δεν πρέπει να γίνη, επειδή είναι αντίθετο με το θέλημα του Θεού, το οποίο ήταν γι’ αυτήν τρόπος ζωής και πηγή έμπνευσης. Τυφλωμένος όμως εκείνος από το πάθος επέμενε απειλώντας την με θάνατο. Η αγία Θωμα|ς συνέχισε να αντιστέκεται και προτίμησε τον θάνατο, από την υποδούλωση στο κράτος της αμαρτίας και την εξουσία του θανάτου. Γιατί η έξοδος από την παρούσα σύντομη ζωή με μαρτυρικό τρόπο για την δόξα του Θεού δεν είναι θάνατος, αλλά μετάβαση από τον θάνατο στην ζωή. Είναι νίκη της ζωής επί του θανάτου.

Ο δυστυχής εκείνος την μαχαίρωσε θανάσιμα και μετά το τραγικό αυτό περιστατικό έχασε το φώς του και γύριζε μέσα στο σπίτι σάν χαμένος. Στήν κατάσταση αυτή τον βρήκαν κάποιοι γείτονες, που έψαχναν για τον γιό του, και τον παρέδωσαν στις Αρχές για να δικαστή. Ενώ η Θωμαϊδα, όπως γράφει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, «έλαβε στέφανον μάρτυρος διά την σωφροσύνην».

Ο Προϊστάμενος της Σκήτης της Αλεξάνδρειας, μόλις πληροφορήθηκε το μαρτυρικό τέλος της Θωμα|δος, κατέβηκε αμέσως στην Πόλη με μερικούς μοναχούς και παρέλαβε το λείψανο της Αγίας. Τό μετέφερε με ευλάβεια στην Σκήτη και το ενταφίασε με τιμές στο Κοιμητήριο των Πατέρων. Τότε συνέβη και το εξής θαυμαστό. Κάποιος μοναχός, ο οποίος επολεμείτο από τον δαίμονα της πορνείας και είχε ταλαιπωρηθή για μεγάλο χρονικό διάστημα, προσευχήθηκε στον τόπο που ενταφιάσθηκε το σώμα της Μάρτυρος ζητώντας την βοήθειά της. Καί αφού άλειψε το σώμα του με λάδι από το καντήλι που έκαιγε στον τάφο της, απαλλάχθηκε από τον πειρασμό και ειρήνευσε. Αλλά, κατά καιρούς, και άλλοι πιστοί, μοναχοί και λαϊκοί, που βασανίζονταν από σαρκικούς πειρασμούς προσεύχονταν στην Αγία και με τις πρεσβείες της ενισχύονταν στον αγώνα τους ή και απαλλάσσονταν από το πάθος.

Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισε η Αγία τον μεγάλο αυτόν πειρασμό, και η σταθερή αντίστασή της κατά της αμαρτίας θυμίζει την παρόμοια συμπεριφορά του σώφρονος Ιωσήφ, στην Παλαιά Διαθήκη. Ο Ιωσήφ, παρά το νεαρό της ηλικίας του (ήταν μόλις δεκαοκτώ ετών), αντιστάθηκε και αυτός στις παράνομες ορέξεις της συζύγου του αρχιμάγειρα του Φαραώ και έφυγε τρέχοντας, αδιαφορώντας για τις όποιες συνέπειες. Αυτό που είχε στον νού του ήταν μόνον το θέλημα του Θεού, που ήταν τρόπος ζωής του. Γι’ αυτό και είπε: «πώς ποιήσω το ρήμα το πονηρόν τούτο και αμαρτήσομαι εναντίον του Θεού»; Πώς να πράξω αυτήν την φοβερή αμαρτία μπροστά στα μάτια του Θεού; Η συναίσθηση της πανταχού παρουσίας του Θεού, η οποία τον συνόδευε σε όλη του την ζωή, τον βοηθούσε να υπερβαίνη τούς πειρασμούς και να αποφεύγη την αμαρτία.

Εδώ θα πρέπη να τονισθή ότι η συμπεριφορά της Μάρτυρος την ώρα του πειρασμού ήταν φυσικό επακόλουθο του τρόπου της ζωής της. Η αντίθεσή της στις παράλογες ορέξεις του πενθερού της και η ανυποχώρητη αντίστασή της κατά της αμαρτίας δεν ήσαν μιά τυχαία αντίδραση της στιγμής, αλλά η φυσική αντίδραση ενός υγιούς πνευματικού οργανισμού με ισχυρά αντισώματα εναντίον ενός ξένου σώματος, όπως είναι η αμαρτία. Σέ όλη της την ζωή αγωνιζόταν με ανδρεία και θάρρος να κάνη προσωπικό της βίωμα τις εντολές του Χριστού, και να αποφεύγη την αμαρτία, γιατί εγνώριζε πολύ καλά ότι η αμαρτία έχει αιώνιες συνέπειες, αφού δεν είναι απλώς μιά αστοχία ή η παράβαση ενός νόμου, αλλά η αποστασία από την αιώνια θεία ζωή. Επίσης, η συμπεριφορά της αυτή ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την αληθινή αγάπη της προς τον σύζυγό της, τον οποίο δεν μπορούσε ποτέ και με κανένα τρόπο να διανοηθή ότι ήταν δυνατόν να απατήση και να πληγώση.

Ο τρόπος με τον οποίον αντιδρά κανείς στούς πειρασμούς και τις δοκιμασίες, ιδιαίτερα μπροστά στην ασθένεια και τον θάνατο, τότε που στριμώχνεται, δηλαδή, και δεν μπορεί να υποκρίνεται, φανερώνει την πνευματική του κατάσταση και την όλη του νοοτροπία. Ο ώριμος πνευματικά άνθρωπος δεν αντιδρά σπασμωδικά, δεν αγανακτεί, δεν χάνει το θάρρος του, αλλά στρέφεται στον Θεό γεμάτος εμπιστοσύνη και ζητά την βοήθειά Του. Είναι βέβαιος για την αγάπη του Θεού και για το ότι η δοκιμασία μπορεί να αποδειχθή ως η μεγαλύτερη ευλογία, εάν την αντιμετωπίση με υπομονή και ταπείνωση. Καί όταν από ανθρώπινη αδυναμία αμαρτάνη, δεν απελπίζεται. Μετανοεί ειλικρινά θεωρώντας ως υπέυθυνο για την πτώση του, μόνον τον εαυτό του και όχι τούς άλλους ή την «κακιά την ώρα».

Σέ μιά εποχή σάν την δική μας όπου οι αξίες, που καταξιώνουν τον άνθρωπο και τον κάνουν να διαφέρη από τα άλογα ζώα, περιφρονούνται ή θυσιάζονται στον βωμό του εύκολου πλουτισμού, της ηδονής και της εφήμερης δόξας, και το ανθρώπινο πρόσωπο ευτελίζεται, το παράδειγμα της Μάρτυρος προβάλλει φωτεινότερο και όσο ποτέ επίκαιρο. Λαμπρό παράδειγμα σωφροσύνης, πνευματικής ανδρείας και υγιούς αντιστάσεως κατά του κατεστημένου της αμαρτίας.