"Ὑποστηρικτὴς τῶν παθῶν εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια"

Γέροντα, ὅταν μιὰ ψυχὴ ἀγωνίζεται χρόνια καὶ δὲν βλέπῃ πρόοδο, τὶ συμβαίνει;

- Ὅταν δὲν βλέπουμε πρόοδο στον ἀγώνα μας, σημαίνει ἢ ὅτι δὲν ἔχουμε ἐγρήγορση ἢ ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἐπιτρέπει νά προχωρήσουμε περισσότερο, γιὰ νά μὴν ὑπερηφανευθοῦμε καὶ βλαφθοῦμε.

Γέροντα, ὅπως βλέπω τὸν ἑαυτό μου, κάθε μέρα γίνομαι χειρότερη, τί θὰ γίνη;

- Κοίταξε, εὐλογημένη, ὑπάρχουν τρία στάδια. Στὸ πρῶτο στάδιο, ὁ Θεὸς δίνει καραμέλες καὶ σοκολάτες, γιατί βλέπει τὴν ἀνάγκη καὶ τὴν ἀδυναμία τῆς ψυχῆς. Στὸ δεύτερο, παίρνει λίγο τὴν Χάρη Του γιὰ παιδαγωγία, γιὰ νὰ καταλάβη ὁ ἄνθρωπος ὅτι χωρὶς τὴν βοήθειά Του δὲν μπορεῖ νὰ κάνη τὸ παραμικρό, ὥστε νὰ ταπεινωθῆ καὶ νὰ αἰσθανθῆ τὴν ἀνάγκη νὰ καταφύγη σ' Αὐτόν. Καὶ τὸ τρίτο στάδιο εἶναι μιὰ μόνιμη καὶ σταθερὴ καλὴ πνευματικὴ κατάσταση. Ἐσὺ βρίσκεσαι ἀνάμεσα στὸ δεύτερο καὶ τρίτο στάδιο. Προχωρᾶς λίγο, μετὰ ξεχνᾶς τὴν ἀδυναμία σου, παίρνει ὁ Χριστὸς τὴν Χάρη Του, ἀπογυμνώσεσαι ἀπὸ τὴν θεία Χάρη, βλέπεις ξανὰ τὴν ἀδυναμία σου καὶ συνέρχεσαι. Ἄν μου ἔλεγες ὅτι, ὅσο προχωρᾶς, εἶσαι καλύτερα, θὰ φοβόμουν, γιατί θὰ ἔβλεπα ὅτι ἔχεις ὑπερηφάνεια. Τώρα ὅμως πού λὲς ὅτι ὅλο καὶ πιὸ χάλια βλέπεις τὸν ἑαυτό σου, ἐγὼ χαίρομαι, γιατί βλέπω ὅτι εἶσαι καλά. Μὴ φοβᾶσαι. Ὅσο προχωράει κανείς, τόσο περισσότερο βλέπει τὶς ἐλλείψεις του καὶ τὶς ἀτέλειές του καὶ αὐτὸ εἶναι πρόοδος.

- Γέροντα, ὑπάρχει, περίπτωση νὰ μὴ μὲ ἀκούη ὁ Θεός, ὅταν Τοῦ ζητάω νὰ μὲ βοηθήση νὰ ἀπαλλαγῶ ἀπὸ ἕνα πάθος;

- Τί, Βάαλ εἶναι ὁ δικός μας ὁ Θεός; Ὁ Θεὸς ἀκούει καὶ μᾶς βοηθάει. Ἴσως νὰ μὴ νιώθης τὴν βοήθειά Του· αἰτία ὅμως δὲν εἶναι ὁ Θεός, ἀλλὰ ἐσὺ ἡ ἴδια πού διώχνεις τὴν βοήθειά Του μὲ τὴν ὑπερηφάνεια.

Ἂν δὲν ὑπάρχη κίνδυνος νὰ τὸ πάρουμε ἐπάνω μας καὶ νὰ ὑπερηφανευθοῦμε, εἶναι ἀδύνατο νὰ μὴ βοηθήση ὁ Θεός. Ὁ Καλὸς Θεὸς θέλει νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὰ πάθη μας, ἀλλά, ἂν ἔχουμε ὑπερηφάνεια ἢ προδιάθεση ὑπερηφάνειας, δὲν μᾶς βοηθάει νά ἀπαλλαγοῦμε, γιατὶ θὰ νομίζουμε ὅτι τὸ κατορθώσαμε χωρὶς τὴν δικὴ Του βοήθεια.

Γι' αὐτό, ὅταν παρακαλοῦμε τὸν Θεὸ μὲ ὅλη τὴν καρδία μας νά μᾶς βοηθήσῃ νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ ἕνα πάθος καὶ δὲν μᾶς βοηθάη, πρέπει ἀμέσως νά καταλάβουμε ὅτι πίσω ἀπὸ αὐτὸ τὸ πάθος κρύβεται ἄλλο μεγαλύτερο, καὶ αὐτὸ εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια. Ἐπειδὴ δηλαδὴ δὲν βλέπουμε τὴν ὑπερηφάνεια, ἀφήνει ὁ Θεὸς νά παραμένῃ τὸ πάθος πού βλέπουμε, π.χ. ἡ γαστριμαργία, ἡ φλυαρία, ὁ θυμὸς κ.λπ., γιὰ νά ταπεινωνώμαστε. Ὅταν σιχαθοῦμε πιὰ τὰ πάθη μας ἀπὸ τὶς συνεχεῖς πτώσεις μας, γνωρίσουμε τὴν ἀδυναμία μας καὶ ταπεινωθοῦμε, τότε μᾶς βοηθάει ὁ Θεὸς καὶ ἀνεβαίνουμε δύο-δύο τὰ πνευματικὰ σκαλιά.

 

 Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου "Λόγοι", τόμ. E΄ - Πάθη καί Άρετές