ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ - 5) Ο γάμος.

    Είναι το μυστήριο της φύσεως και της χάριτος.
Η ένωση ανδρός και γυναικός που συνιστά το γάμο, είναι πράξη μέσα στη φύση, την οποίαν εθέσπισεν ο Θεός, δημιουργώντας τον άνθρωπο. Όταν δηλαδή έπλασε το πρώτο ανθρώπινο ζεύγος, το ευλόγησε και διέταξε τη γαμική του ένωση, ώστε να αυξάνονται και να πληθύνονται οι άνθρωποι πάνω στη γή. Η γαμική ένωση ανήκει στη φυσική τάξη της δημιουργίας, είναι κάτι θελημένο από τον Θεό. Η θεωρία ότι ο πολλαπλασιασμός τού γένους θα γινόταν με έναν άλλο πνευματικότερο τρόπο και όχι με τον τρόπο της φυσικής αναπαραγωγής (υπόβαθρο της θεωρίας είναι η ιδέα ότι στην πρώτη φάση της δημιουργίας του ο άνθρωπος ήταν ον πνευματικό και ότι το υλικό σώμα, οι δερμάτινοι χιτώνες, προστέθηκαν αργότερα, αποτελούντες τη δεύτερη φάση της ζωής του που υπαγόρευσε η πτώση στην αμαρτία) και ότι η διάκριση των φύλων μαζί με τη φυσική σχέση τους θεσπίστηκαν τάχα εν όψει της πτώσεως των πρωτοπλάστων την οποίαν προείδεν ο Θεός, είναι θεωρία άκρως ιδεαλιστική, η οποία δεν ανταποκρίνεται στη φυσική αλήθεια τού γάμου. Επειδή όμως η γαμική σχέση των ανθρώπων εκτροχιάστηκε μετά την πτώση μαζί με ολόκληρη τη φύση και περιήλθε στην αρρωστημένη σφαίρα της αμαρτίας, ο Κύριος, στην επιθυμία του να αγιάσει την πεσμένη φύση σε όλες τις αναφορές και εκδηλώσεις της, δεν παρέλειψε να αγιάσει και το φυσικό τού γάμου δεσμό, που είναι τόσο σημαντικός στην οικονομία ζωής των ανθρωπίνων πλασμάτων του. Ο αγιασμός και η εξύψωση της γαμικής σχέσεως γίνεται στο ιερό μυστήριο τού γάμου, το οποίο συνέστησεν ο Σωτήρ. Σ αυτόν η φυσική ένωση τελεί υπό την επήρεια της χάριτος τού Θεού, ξεφεύγει από τον αρρωστημένο κύκλο της πεσμένης φύσεως που φέρει το στοιχείο της φθοράς, επανέρχεται στη φυσιολογική της καθαρότητα, εξυψώνεται και αγιάζεται.

    Ότι ο δεσμός τού γάμου είναι κάτι θελημένο από τον Θεό, φαίνεται από το γεγονός ότι ο Κύριος τον τίμησε με την παρουσία του στο γάμο της Κανά, όπου έκανε και το πρώτο θαύμα του μετατρέποντας το νερό σε κρασί και επικροτώντας έτσι τη χαρά που νιώθουν οι άνθρωποι, διασκεδάζοντας στις κορυφαίες στιγμές της ζωής τους. Ο Απ. Παύλος στην ένωση ανδρός και γυναικός προσδίδει χαρακτήρα μυστηριακό σε βάση χριστολογική - εκκλησιολογική. Στο μυστήριο τού γάμου ο άνδρας ενώνεται με τη γυναίκα τόσο βαθιά και τόσο εσωτερικά, όσο βαθιά και εσωτερικά ενώθηκε ο Χριστός με την πνευματική νύμφη του, την Εκκλησία. Επομένως ο γάμος δεν είναι μία απλή συμβατική πράξη σαν κι αυτές που τελούν οι άνθρωποι, αλλ' είναι μυστήριο, δηλαδή θεσμός που έχει θεία την προέλευση και βρίσκεται στην αλήθεια τού Θεού, κάτω από τη ροπή της χάριτος και της ευλογίας του. Είναι θεσμός κτισμένος στην ιερότητα τού Θεού, ανοιχτός στην ευλογία τού αγ. Πνεύματος, θεσμός μυστηριακός της Εκκλησίας, που είναι η ταμιούχος της σωζούσης χάριτος τού Θεού. Όταν κανείς έχει υπόψει του αυτά και τα πιστεύει βαθιά στην ψυχή του, πόσο γελοία –αλήθεια– τού φαίνονται τα καμώματα των ανθρώπων περί γάμου δήθεν πολιτικού ή ελεύθερης συμβιώσεως των φύλων! Και είναι φυσικά δικαίωμα τού καθενός να φρονεί και να λέγει ό,τι νομίζει· δικαίωμα του μόνο δεν είναι να ισχυρίζεται, ότι με αυτά που αποδέχεται και διαλαλεί μπορεί να είναι συγχρόνως και γνήσιος χριστιανός!

      Στο γάμο αγιάζεται –όπως είπαμε– ο φυσικός τού γάμου δεσμός. Το σεξ λαμβάνει την πρέπουσα και σωστή θέση του σ’ αυτόν. Νομιμοποιείται η ικανοποίηση της σαρκικής επιθυμίας και ορμής, που τόσο έντονα διεμπυρίζουν τη φύση των ανθρώπων. Ορθώς ελέχθη ότι ο γάμος είναι «φάρμακον επιθυμίας», η ικανοποίηση της οποίας έξω απ αυτόν είναι επίμεπτη, ως λειτουργούσα στο πλέγμα της αμαρτωλότητος της μεταπτωτικής φύσεως. Έτσι όλες οι εξωγαμικές ικανοποιήσεις της σαρκικής ορμής (πορνεία, μοιχεία, ελεύθερος έρωτας κ.λπ.), όπως και οι κάθε λογείς παρεκτροπές και ανωμαλίες καταδικάζονται από το νόμο τού Θεού, ως ασέβεια και παραφθορά τού σώματος, το οποίο λυτρώθηκε με το αίμα τού Κυρίου και ως τέτοιο έγινε ναός τού Πνεύματος τού Θεού, σκεύος τιμημένο και άξιο. Πρέπει όμως να σημειωθεί, ότι και στο γάμο η ικανοποίηση της σαρκικής ορμής δεν είναι κάτι το απολελυμένο και άσχετο, αλλά κάτι που πρέπει να εναρμονίζεται προς την ιερότητα γενικά της γαμικής σχέσεως. Έτσι πρέπει να καταδικαστούν τόσον η ακραία τοποθέτηση που θεωρεί αμαρτία τον έρωτα των συζύγων στον γάμο, όσο και η άλλη ιδέα ότι στο γάμο επιτρέπεται η αποχαλίνωση τού ερωτικού ενστίκτου, η κατάχρηση στην ερωτική σχέση και οι πάσης φύσεως σαρκικές ανωμαλίες και διαστροφές. Η σχέση πρέπει να είναι φυσιολογική και λελογισμένη, απόρροια της αγάπης και της βαθιάς ψυχοσωματικής ενώσεως των συζύγων, η οποία σε τελική ανάλυση πρέπει να είναι ο κύριος ρυθμιστής στην τόσο σημαντική περιοχή των ανθρωπίνων σχέσεων.
Στο γάμο που πρέπει να γίνεται ελεύθερα και χωρίς τις όποιες σκοπιμότητες, επέρχεται με την ευλογία τού Θεού αλληλοσυμπλήρωση των συζύγων.

     Σ’ αυτό ακριβώς αποσκοπούσε και η εις άρρεν και θήλυ δημιουργία τού πρώτου ανθρώπου από τον Θεό. Κατά τη διήγηση της Γραφής ο Θεός εδημιούργησε πρώτον τον άνδρα, τον Αδάμ. Σύντομα όμως διαπίστωσε (ανθρωποπαθής η έκφραση), ότι δεν ήταν καλό να μένει μόνος ο πρωτόπλαστος. Η μοναξιά βάρυνε, ως φαίνεται, και σ αυτόν ακόμα τον Παράδεισο! Ο Θεός επέβαλε έκσταση (εκοίμισε) τον Αδάμ, πήρε μέρος από την πλευρά του και εμόρφωσε την Εύα, την πρώτη γυναίκα, πλάσμα πολύ όμορφο και θελκτικό. Ο Αδάμ μόλις την είδε συγκινήθηκε και ένιωσε ξαφνικά να μπαίνει στον ολοκληρωμένο ρυθμό της υπάρξεως και της ζωής του. Είδε και κατενόησε τη φύση του στη γνήσια καθολική της διάσταση. Η ανθρωπομορφική διήγηση της Γραφής γύρω από την πλάση τού ανθρώπου είναι πολύ διδακτική. Μάς διδάσκει ότι τα δύο φύλα είναι θελημένα από τον Θεό. Είναι αλληλοσυνεχόμενα. Το ένα βγαίνει από το άλλο. Αρχικά η Εύα από την πλευρά τού Αδάμ και στη συνέχεια κάθε άνθρωπος από τη μήτρα της γυναίκας. Τα φύλα έχουν ανάγκη το ένα το άλλο για την ψυχοσωματική τους συμπλήρωση και αρτίωση. Οι ιδιαιτερότητες τού ενός αναπληρώνουν τυχόν ελλείψεις και ιδιομορφίες τού άλλου. Έτσι δημιουργείται μία αρμονική αλληλοσυμπληρωτική ένωση, στην οποίαν η ιδέα τού ανθρώπου απηχείται όπως τη θέλησε ο Θεός. Ο ένας μέσα στον άλλο, μία βαθιά και τέλεια διαπροσωπική σχέση, αυτή είναι η πραγματική ιδέα τού ανθρώπου. Στο μυστήριο τού γάμου η ένωση αυτή ευλογείται από τον Θεό, γίνεται ένωση μυστηριακή, στην οποίαν ομιλεί με τη χάρη του το Πνεύμα το άγιον. Οι σύζυγοι λαμβάνουν δύναμη να κατανοήσουν ο ένας τον άλλο, να μοιράζονται ισότιμα τα βάρη τού γαμικού ζυγού, να βοηθά ο ένας τον άλλο και οι δύο μαζί να μάχονται τις αντιξοότητες τού βίου, να αντιμετωπίζουν από κοινού τα πολλά προβλήματα της συζυγικής ζωής, να γελάνε μαζί και να κλαίνε και με ομόνοια και συμψυχία να δουλεύουν, ώστε να πετύχουν τους υψηλούς στόχους αυτού που τους χάρισε και τους ευλόγησεν ο Θεός.

     Στο γάμο, τέλος, διαιωνίζεται το ανθρώπινο γένος μέχρι συντελείας των αιώνων. Ο γάμος είναι η φύτρα της ζωής. Σ αυτόν γεννώνται παιδιά, άνθρωποι «κατ εικόνα και ομοίωσιν» Θεού. Η μητρότητα και η πατρότητα είναι ύψιστο λειτούργημα και υπέρτατο δώρο τού Θεού στον άνθρωπο. Γεννώντας παιδιά ο άνθρωπος γίνεται συνδημιουργός Θεού. Η παιδοποιία, όταν δεν περιορίζεται στο στενό βιολογικό κύκλο της, αλλά προχωρεί ενσυνείδητα στο προσωπικό πεδίο τού χρέους και της ευθύνης στη διαμόρφωση αληθινών ανθρώπων εκεί όπου πνέει η χάρη τού Θεού, είναι κορυφαίο λειτούργημα, στο έδαφος τού οποίου η ιδέα τού ανθρώπου πετυχαίνει τις πλήρεις και ολοκληρωμένες διαστάσεις της. Το παιδί είναι υψηλή απότιση χρέους προς τη ζωή και το δημιουργό, ενώ συγχρόνως είναι και συνδετικός κρίκος μεταξύ των γονέων, των οποίων σφυρηλατεί την ενότητα και την αγάπη. Φυσικά η παιδοποιία δεν ακολουθεί πάντοτε στη γαμική ένωση των φύλων. Υπάρχουν πολλά άξια ζευγάρια τα οποία είναι άκαρπα, δεν έχουν την ευτυχία να δουν και ν απολαύσουν καρπόν από τα σπλάχνα τους. Αυτό βέβαια δεν ζημιώνει την ολοκληρία τού γάμου τους, σκοπός τού οποίου δεν είναι μόνον η γέννηση παιδιών. Είναι φυσικά και αυτό ένας από τους κορυφαίους τού γάμου σκοπούς, όχι όμως και ο μόνος. Μπορεί να μην υπάρχουν παιδιά, κι ωστόσο ο γάμος να είναι κατά πάντα άξιος και καλός. Εκείνο που είναι επίμεπτον είναι να υπάρχει μεν η δυνατότητα γεννήσεως παιδιών, κι όμως οι σύζυγοι ν αποφεύγουν εγωιστικά την πλήρωση τού μεγάλου αυτού χρέους, αμαρτάνοντας τόσο στον Θεόν όσο και στη φύση.

     Ο γάμος, ως θεοσύστατος θεσμός, είναι και αδιάλυτος. Είναι ένωση ισόβια. Όπως δε ο Χριστός είναι αδιάλυτα ενωμένος με την Εκκλησία του, έτσι και η γαμική συζυγία είναι κοινωνία και σχέση αδιάλυτη. Η ενότητα τού γάμου έχει μεταφυσική μυστηριακή θεμελίωση. Γι αυτό και απαγορεύεται η διάλυσή της. Αυτό που ο Θεός με τη χάρη του έδεσε δεν μπορεί άνθρωπος να κόβει και να διαλύει. Μόνον ο θάνατος είναι ο φυσικός λύτης τού γάμου. Επειδή όμως μία τόσο ιδανική και μεγάλη σύζευξη παρουσιάζει ρωγμές στην καθημερινότητα της ζωής, στην οποίαν πολλές φορές κυριαρχούν πάθη και δημιουργούνται καταστάσεις αφόρητες, ο φύσει αδιάλυτος τού γάμου δεσμός μπορεί, μπροστά στην αδήριτη ανάγκη των πραγμάτων, να διαλυθεί και να καταστραφεί. Ο Κύριος ως λόγον διαζυγίου ανεγνώρισε μόνο την πορνεία, η οποία καταστρέφει την πίστη και τη βαθιά ψυχοσωματική ενότητα των συζύγων. Αλλά και σ αυτήν ακόμη την περίπτωση, η πορνεία συνιστά δικαίωμα μόνον και όχι καθήκον διαλύσεως τού γάμου από τη μεριά τού προσβαλλόμενου μέλους, το οποίο μπορεί, αν θέλει, να διατηρήσει το γάμο του και μετά την προσβολή που τού έγινε. Η Δυτική Εκκλησία αντίθετα κανένα λόγο διαζυγίου δεν αναγνωρίζει, ούτε κάν την πορνεία. Επιτρέπει μόνον τον χωρισμό των συζύγων από κοίτης και τραπέζης (δηλαδή να μη κοιμούνται και να μη τρώγουν μαζί). Ο πιστός, τέλος, μπορεί να συνάψει και τρίτο γάμο, σε καμιά όμως περίπτωση τέταρτο. Για τα κωλύματα τού γάμου καθώς και για τους λόγους διαζυγίου, κάνει λόγο το Κανονικό Δίκαιο της Εκκλησίας.

     Οι Προτεστάντες, τέλος, απορρίπτουν –σύμφωνα με τις εκκλησιολογικές τους αρχές– το γάμο ως μυστήριο εκκλησιαστικό. Ο πολιτικός γάμος είναι επινόηση δική τους, ένα συμβόλαιο κοινωνικό, το οποίο με όση ευκολία συνάπτεται, με άλλη τόση και διαλύεται, πληρουμένων φυσικά των απαιτήσεων τού νόμου. Όμως ένα τέτοιο θεσμό, κατάφωρα ξένο προς την ορθόδοξη πίστη και παράδοση, να υιοθετεί κράτος συμπαγώς ορθόδοξο –όπως το δικό μας– είναι κάτι το εντελώς ακατανόητο και απαράδεκτο!