Ο Χρυσός κανόνας

Ο ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ
Του μακαριστού Επισκόπου Αυγουστίνου Καντιώτου

«Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως» (Λουκ. 6,31)

ΣΤΗΝ εποχή μας, αγαπητοί μου, γίνεται κήρυγμα, χωλαίνουμε όμως στην εφαρμογή. Εάν από τα χίλια λόγια που ακούμε, εφαρμόζαμε ένα, θα ήμασταν ευτυχείς. Με την ελπίδα λοιπόν ότι τα λόγια μου θα βρουν κάποια απήχησι, παρακαλώ να προσέξετε.

* * *

Η Εκκλησία, αγαπητοί μου, είνε θυσιαστήριο - κέντρο λατρείας, αλλά είνε και σχολείο. Και όπως ένα σχολείο έχει δάσκαλο, μαθητάς, έδρα, βιβλία, διδαχή, έτσι και εδώ.

Στο ουράνιο σχολείο της Εκκλησίας δάσκαλος δεν είνε ένας φιλόσοφος όπως ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης ή κάποιος άλλος από αυτούς που γέννησε η γη, δάσκαλος είνε το Πνεύμα το άγιο, που φώτισε τους αλιείς της Γαλιλαίας, και ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, που είπε: Σεις να μη ονομασθήτε διδάσκαλοι και καθηγηταί, ένας είνε ο διδάσκαλος και ο καθηγητής σας, ο Χριστός (βλ. Ματθ. 23,8-10).

Στο σχολείο τής Εκκλησίας μαθηταί είνε όλοι, και το μικρό παιδί κι ο ασπρομάλλης γέρος, και ο άντρας και η γυναίκα, κι ο αγράμματος κι ο επιστήμων. Κανείς δεν αποκλείεται, όλοι όσοι πιστεύουν εγγράφονται στα μητρώα.

Το σχολείο αυτό έχει έδρα. Έδρα υψωμένη πάνω από τη γη, όπου ανέβηκε ο ίδιος ο Χριστός, είνε ο σταυρός. Από εκεί ο θείος Διδάσκαλος δίδαξε τα πιο μεγάλα μαθήματα.

Στο σχολείο τής Εκκλησίας βιβλίο είνε το Ευαγγέλιο, η αγία Γραφή. Όπως είπε ο ίδιος ο Χριστός, «Ο ουρανός και η γη παρελεύσονται, οι δε λόγοι μου ου μη παρέλθωσι» (Ματθ. 24,35, Λουκ. 21,33). Όλα μπορεί ν' αλλάξουν και να γίνουν άνω - κάτω, ένα θα μείνη - να είστε βέβαιοι, τα λόγια του Χριστού - το Ευαγγέλιο. Αυτό πάνω από τα ερείπια του κόσμου σαν φάρος αιώνιος θα φωτίζη με τα διδάγματά του.

Απ' όλα τα διδάγματα του Χριστού, το πιο μεγάλο, εκείνο που παίρνει τον άνθρωπο και τον κάνει όμοιο με το Θεό, είνε αυτό που ακούσαμε σήμερα. Ποιο; Αγαπάτε τη γυναίκα σας, τα παιδιά σας, τους συγγενείς, τους φίλους, τους συμπατριώτες, το δάσκαλο, τον ιερέα, τα λουλούδια, τα άστρα. Μη σταματάτε όμως εκεί. Αυτά είνε εύκολα. Προχωρήστε πιο πέρα, «Αγαπάτε τους εχθρούς υμών» (Λουκ. 6,35). Ω λόγια ουράνια, που όταν τα αισθανθή ο κόσμος η γη αύτη θα γίνη παράδεισος!

Αλλ’ αυτά τα λόγια του Χριστού είνε «άλγεβρα». Όπως είνε δύσκολο σ' ένα μαθητή του δημοτικού να καταλάβη άλγεβρα και τριγωνομετρία, έτσι είνε σήμερα δύσκολο στη γενεά μας, την ποτισμένη με μίσος, να δεχθή το μεγάλο τούτο δίδαγμα. Γι' αυτό αφήνω την «άλγεβρα» και έρχομαι στο «αλφαβητάριο». Όπως ο δάσκαλος παίρνει το χεράκι του μικρού παιδιού και το μαθαίνει να γράψη το άλφα, έτσι κ' εγώ θα είμαι ευτυχής αν σάς διδάξω το «άλφα». Έχουμε ανάγκη από «αλφαβητάριο». Για την ώρα λοιπόν αφήστε το «αγαπάτε τους εχθρούς υμών» να το εφαρμόσουν άγιοι, κ' εμείς εδώ ας αρχίσουμε από το «άλφα».

Ποιο είνε το «άλφα»; Το ακούσατε. Είνε λίγα λόγια, σαν μια συνταγή. Αν μάθουμε το «άλφα», μετά θα προχωρήσουμε στο «βήτα», στο «γάμμα»..., θα φθάσουμε και στο «ωμέγα», σ' Εκείνον που είνε το Άλφα και το Ωμέγα, όπως λέει η Αποκάλυψις (1,8. 21,6. 22,13). Ποιο είνε λοιπόν το άλφα; Ακούστε το. «Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως» (Λουκ. 6,31). Είνε ένας φυσικός νόμος, χαραγμένος στα βάθη τής ανθρώπινης καρδιάς. Τι σημαίνει; Ας το αναλύσουμε.

* * *

Όλοι, αγαπητοί μου, κάτι έχουν δικό τους. Μην πη κανείς ότι δεν έχει τίποτα. Ακόμα και ο πιο φτωχός κατέχει ωρισμένα αγαθά, έχει δε την αξίωσι αυτά να τα σέβεται ο άλλος. Τρία είνε τα σπουδαιότερα αγαθά μας.

• Το πρώτο, το μικρότερο, είνε η περιουσία.
Όταν λέω περιουσία δεν εννοώ αυτά που έχουν φτειάξει οι μεγαλοκαρχαρίες. Με το Ευαγγέλιο μεγάλη περιουσία δεν κάνεις. Αν πιστεύης και εφαρμόζης το Ευαγγέλιο, ο Κύριος θα σου δώση «τον άρτον τον επιούσιον» (Ματθ. 6,11). Όταν λέω περιουσία, εννοώ εκείνα που δημιουργεί κανείς με τον τίμιο ιδρώτα του. Το ευαγγέλιο λοιπόν λέει να ρωτήσης τον εαυτό σου. Αυτό που σκέπτεσαι να κάνης στον άλλο, θέλεις να σου το κάνη κ' εκείνος; Θέλεις ο άλλος να σου πάρη το πορτοφόλι, να μη σου πληρώνη το μεροδούλι σου, να σε αδική; Θέλεις στο εστιατόριο να σου βάλουν χαλασμένο φαγητό, στο φαρμακείο και σου δώσουν νοθευμένο φάρμακο; Θέλεις ο άλλος να βάλη φωτιά να κάψη το μαγαζί σου ή το σπίτι σου, να πάη στο κτήμα σου και να ξερριζώση τα δέντρα, να πάη στο κοπάδι σου και να τυφλώση τα πρόβατα, να σου κάνη ζημιά; Δεν θέλεις. Ε, όπως εσύ δεν θέλεις να σε ζημιώση ο άλλος υλικώς, έτσι κ' εσύ δεν πρέπει να τον ζημιώσης. «Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως».

• Παραπάνω όμως από το χρήμα είνε η ζωή και η υγεία. Είνε τα μάτια που βλέπεις, τα αυτιά που ακούς, η καρδιά που χτυπάει. Τι μεγάλο πράγμα η ζωή και η υγεία σου! Γι' αυτό έχεις την αξίωσι οι άλλοι να τη σέβωνται. Όπως λοιπόν δεν θέλεις ο άλλος να σε βλάψη σ' αυτά (να πάρη μαχαίρι να σε πληγώση, να σ' αφήση ανάπηρο, ή να ρίξη φαρμάκι στο φαγητό σου, ή να σου μεταδώση την ασθένειά του κ.λπ.), έτσι κ' εσύ να σεβαστής τη ζωή και την υγεία των άλλων,«καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως».

• Αλλά για μας τους Έλληνες που κατοικούμε στα βράχια αυτά — δεν ξέρω για τα άλλα έθνη— πάνω κι από την περιουσία, πάνω κι από τη ζωή και την υγεία, παραπάνω απ' όλα, είνε η τιμή, η υπόληψις. Όταν ήμουν ιεροκήρυκας περιώδευα κάποτε στα βουνά της Πίνδου. Είχαν εκεί πανηγύρι του αγίου Γεωργίου. Βρέθηκα λοιπόν σε μια καλύβα τσοπάνηδων και κάθησα μαζί τους στο τραπέζι. Και τι λέτε ότι εύχονταν ο ένας τον άλλο, «χρόνια πολλά»; Μου έκανε εντύπωσι, δεν έλεγαν ούτε «χρόνια πολλά» ούτε «να πληθύνουν τα ζώα - τα πρόβατα», αλλά «Να χαίρεσαι την τιμή - την υπόληψί σου»! Αυτό είνε πράγματι το μεγαλύτερο αγαθό. Θέλεις η υπόληψί σου, η τιμή του σπιτιού σου να είνε υψηλά. Λοιπόν σε ρωτώ, θέλεις ο άλλος να πηγαίνη από σπίτι σε σπίτι και να σε κατηγορή; Θέλεις στο δικαστήριο να παλαμίση το Ευαγγέλιο και, ενώ είσαι αθώος, να πη ότι είσαι ένοχος; Θέλεις, την ώρα που λείπεις, να τρυπώση στο σπίτι σου και να ατιμάση τη γυναίκα σου, την αδελφή σου, το κορίτσι σου; Όχι, όχι. Όπως λοιπόν εσύ δεν τα θέλεις αυτά, έτσι κ' εσύ να σέβεσαι την τιμή του άλλου. «Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως».

Αλλά, αδελφοί μου, δεν έχει μόνο αρνητική πλευρά ο φυσικός αυτός νόμος, έχει και θετική, σαν νόμισμα με δυο όψεις. Δεν θέλεις ο άλλος να σου κάνη το κακό, θέλεις να σου κάνη το καλό. Πεινάς; θέλεις να σου δώση ψωμί. Διψάς; θέλεις να σου δώση νερό. Άρρωστος είσαι; θέλεις να σε επισκεφθή. Πέθανε ο πατέρας σου; θέλεις να έρθη να σε παρηγορήση. Δεν έχεις δουλειά; θέλεις να σε βοηθήση να βρης. Σε αδικούν; θέλεις να σε υπερασπισθή. Έσφαλες; θέλεις να σε συχωρέση. Το ίδιο λοιπόν κάνε κ' εσύ σ' αυτόν.

* * *

Αδελφοί μου, τελείωσα. Αυτό ήταν το «άλφα». Και το συμπέρασμα; Κάθε φορά που πρόκειται να κάνουμε κάτι, να ερωτούμε την καρδιά μας: Αυτό που θα κάνω στον άλλο θέλω να μου κάνη κι αυτός; Κι αν η καρδιά λέη ναι, να το κάνουμε, αν λέη όχι, να μην το κάνουμε.

Στον κόσμο όμως βασιλεύει αδικία. Τι πρέπει να γίνη; Ένας βασιλιάς έβλεπε ότι το κράτος του διαλύεται. Κάλεσε τους σοφούς. Με τόσους νόμους που έχουμε, λέει, βασιλεύει η παρανομία.

Τούς σβήνω όλους, και δώστε μου ένα μόνο νόμο, που να μπορή να εφαρμόζεται παντού. Έψαξαν τα βιβλία, έστυψαν τα μυαλά τους, δεν βρήκαν ένα νόμο που να λύνη όλα τα προβλήματα. Επί τέλους άνοιξαν το Ευαγγέλιο και βρήκαν, «Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως». Διέταξε αμέσως και κρέμασαν παντού πινακίδες - ταμπέλλες με το ρητό αυτό.

Ευτυχισμένο το σπίτι, η κοινωνία, η ανθρωπότης που θέλει να κυβερνηθή με το νόμο αυτό. Αν μπορούσα θα πήγαινα εκεί που συνεδριάζουν τα Ηνωμένα Έθνη να τους πω: Έθνη και λαοί•,«καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως». Εάν όλοι, δεξιοί - αριστεροί, άσπροι - μαύροι -κίτρινοι, εφαρμόσουμε τα λόγια αυτά του Χριστού, τότε θα έχουμε ειρήνη, διαφορετικά....

Εύχομαι, αυτό το άλφα του Ευαγγελίου, να εφαρμόσουμε όλοι, μικροί και μεγάλοι, για να έχουμε την ευλογία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εις αιώνας αιώνων, αμήν.

† Επίσκοπος Αυγουστίνος