Νικόδημος ο Αγιορείτης: Συμβουλευτικό Εγχειρίδιο - Κεφάλαιο Α΄ : Τι είναι ο νους πριν από το άγιο Βάπτισμα και τι μετά από αυτό

Τα σχημάτισες αυτά με τη φαντασία σου; Σκέψου τώρα ότι αυτός ο βασιλιάς, δηλαδή ο νους, αφού μετά την τέλεια οργάνωση, όπως λένε κάποιοι, χυθεί μέσα στο σώμα, είναι απλός, καθαρός και ακέραιος και νοερό φως από τη φύση του.
Και πριν από το Άγιο Βάπτισμα, επειδή καλύπτεται από τον ζόφο του προπατορικού αμαρτήματος, είναι τυφλός (δεν έχει την δική του διανοητική ικανότητα). Μετά όμως από το Άγιο Βάπτισμα, είναι όλος φωτεινός, αστράφτοντας από το υπερφυσικό φως της θείας χάριτος και λάμπει περισσότερο και από τις ακτίνες του ηλίου, όπως λέγει ο Χρυσόστομος, έως ότου μένει ανώτερος από το σκοτάδι της προαιρετικής αμαρτίας. Διότι έτσι λέγει εκείνη η καλή και με ευφράδεια γλώσσα ερμηνεύοντας εκείνο το αποστολικό ρητό που λέγει: "Όλοι εμείς με ακάλυπτο πρόσωπο αντανακλώντας την λαμπρότητα του Κυρίου, μεταμορφωνόμαστε σε ομοιότητα με αυτόν από λαμπρότητα σε λαμπρότητα" (Β΄ Κορ. 3, 18). Ερμηνεύοντάς το αυτό λέγει: "Τι σημαίνει το αντικατοπτρίζοντας την λαμπρότητα του Κυρίου, μεταμορφωνόμαστε από την λαμπρότητα εκείνη;". Πιο καθαρά βέβαια αυτό γινόταν φανερό όταν ενεργούσε τα χαρίσματα των θαυμάτων, πλην όμως ούτε τώρα είναι δύσκολο να δει αυτό εκείνος που έχει πιστούς οφθαλμούς. Γιατί μόλις βαπτιζόμαστε αμέσως και η ψυχή λάμπει περισσότερο από τον ήλιο, καθαριζόμενη με το Πνεύμα. και όχι μόνο ατενίζουμε προς την δόξα του Θεού, αλλά και από εκεί δεχόμαστε κάποια λαμπρότητα. Όπως ακριβώς καθαρός άργυρος εκτεθειμένος στις ακτίνες του ηλίου, και αυτός θα μπορούσε να εκπέμψει ακτίνες, όχι μόνον από την φύση του αλλά και από την λάμψη του ηλίου που δέχεται, έτσι και η ψυχή, όταν καθαρίζεται και γίνεται λαμπρότερη από τον άργυρο, δέχεται ακτίνα από τη δόξα του Πνεύματος και την αντανακλά. Αλλοίμονο. Διότι σωστό είναι εδώ να αναστενάξω πικρά. Γιατί αυτή η απόρρητη λαμπρότητα και η γεμάτη φρίκη, παραμένει μέσα μας μέχρι την πρώτη και δεύτερη μέρα, προσθέτοντας τον χειμώνα των κοσμικών πραγμάτων, και αποκρούοντας τις ακτίνες με την πυκνότητα των νεφών. Πραγματικά, χειμώνας είναι τα κοσμικά πράγματα και πιο σκυθρωπά από τον χειμώνα" (Λόγος ζ΄ εις την Β΄ προς Κορινθίους).