Αντίδοτο στην ταραχή

Η καθημερινότητά μας είναι γεμάτη θορύβους. Έρχεται όμως η Εκκλησία και μας δίνει απάντηση στο πρόβλημα αυτό με τον θεόπνευστο λόγο της και τη συμβουλή των αγίων Πατέρων της. Η απάντησή της είναι η συμβουλή για στροφή προς τα έσω, η προσπάθεια να σιωπούμε και να προσπαθούμε να ζούμε σε ατμόσφαιρα ησυχίας. Ο σοφός Εκκλησιαστής μάς διδάσκει, αιώνες ήδη προ Χριστού, «καιρός του σιγάν και καιρός του λαλείν» (Εκκλ. γ΄ 7). Και αλλού ο ίδιος σοφός προσθέτει: «Γίνου ως γινώσκων και άμα σιωπών» (Σοφ. Σειρ. 32 8): Γίνε και δώσε την εντύπωση ανθρώπου, που ξέρει πολλά και συγχρόνως σιωπά.

Στο διδακτικότατο «Γεροντικό» αναφέρεται ότι κάποτε ο αββάς Ιωσήφ ρώτησε τον αββά Νισθερώ: «Τι πρέπει να κάμω στη γλώσσα μου που δεν μπορώ να τη συγκρατήσω;». Και ο αββάς Νισθερώ του απάντησε: «Εάν λοιπόν μιλήσεις βρίσκεις ανάπαυση;». «Όχι», απάντησε ο αββάς Ιωσήφ. Και τότε ο Γέρων τού είπε: «Εφόσον λοιπόν δεν έχεις ανάπαυση γιατί μιλάς; Μάλλον, επομένως, σιώπα, και εάν κάποτε συμβεί ομιλία, εσύ πολλά άκουε μάλλον παρά να μιλάς».

Ιδού λοιπόν το αντίδοτο της φλυαρίας, των πληθωρικών λόγων, της θορυβώδους τύρβης του κόσμου: η σιωπή. Να γνωρίζεις πότε να μιλήσεις και πότε να σιωπάς. Να ξέρεις πολλά και συγχρόνως να σιωπάς. Οι σοφοί φίλοι του Ιώβ, πριν μιλήσουν στον πολυβασανισμένο Ιώβ, κάθισαν δίπλα του σιωπηλοί επί επτά μέρες και επτά νύκτες (Ιώβ β΄ 13). Άρχισαν να συζητούν με τον Ιώβ μόνο μετά τη γόνιμη εκείνη σιωπή των επτά εικοσιτετραώρων.
Ο ιερός Χρυσόστομος, άριστος ψυχολόγος, αναφέρει πολύ ωραία: Εάν έπρεπε να είναι πάντα ανοιχτό το στόμα, τότε δεν θα υπήρχαν «θύρες», που θα το έφραζαν˙ εάν πάλι έπρεπε να μένει πάντοτε κλειστό, τότε δεν θα χρειαζόταν «φυλακή», φρουρά. Γι’ αυτό λοιπόν υπάρχουν στο στόμα και «θύρα και φυλακή», ώστε στον κατάλληλο καιρό να μιλούμε ή να σιωπούμε. Υπάρχουν δε περιπτώσεις, κατά τις οποίες η σιωπή ωφέλησε περισσότερο από την ομιλία, όπως και η ομιλία ωφέλησε περισσότερο από τη σιωπή.

Πολλά τα οφέλη

Άλλωστε, όταν κανείς σιωπά «εν γνώσει» του, εκούσια, με τη θέλησή του, τότε, όπως συνιστούν οι θεόσοφοι Πατέρες της Εκκλησίας, έχει διπλή ωφέλεια: Η αρετή της σιωπής α) υψώνει και ανεβάζει το νου προς τον Θεό και βοηθεί σε εγρήγορση πνευματική˙ β) στον άνθρωπο δίνει μεγάλη δύναμη, ώστε να εκτελεί τα καθημερινά του έργα, αυτά που εργάζεται με το σώμα, με επιτυχία: «Η φυλακή της γλώττης ου μόνον εξυπνίζει τον νουν προς τον Θεόν, αλλά και τοις έργοις τοις φανεροίς, τοις διά του σώματος ενεργουμένοις, ισχύν μεγάλην κρυπτώς παρέχει εις το τελεσθήναι αυτά».
Ακόμη περισσότερο. Η αρετή της σιωπής προετοιμάζει και εξασφαλίζει τη στροφή της ψυχής προς τα έσω˙ βαθαίνει την ψυχή, τη βοηθάει να εννοεί αυτά που ο κόσμος αγνοεί. «Στόμα σιωπηλόν ερμηνεύει τα μυστήρια του Θεού, ο δε ταχύλαλος μακρύνεται από του πλάσαντος αυτόν». Δηλαδή: Το σιωπηλό στόμα ερμηνεύει τα μυστήρια του Θεού, ο δε πολύλογος και αργόλογος απομακρύνεται από τον Θεό, ο οποίος τον έπλασε.
Πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μας, αν θέλαμε να βρίσκουμε χρόνο για σιωπή και ησυχία! Εάν μέσα στον πολυθόρυβο και έντονα εξωστρεφή και φλύαρο αυτόν κόσμο μπορούσαμε να αποσυρόμαστε κάπου, να σιωπούμε και να προσευχόμαστε μέσα σε ατμόσφαιρα ησυχίας, τότε και πολλά, που μας φαίνονται μυστηριώδη και ακατανόητα, θα μπορούσαμε να τα ερμηνεύουμε και πνευματική αναψυχή θα δοκιμάζαμε και ευκολότερα θα λύναμε πολλά ψυχοπνευματικά προβλήματα. Αυτό ακριβώς θέλει και η αγία μας Εκκλησία, όταν μας απευθύνει την ασκητική προτροπή: «Φεύγε, σιώπα, ησύχαζε».

Του κ. Νικόλαου Βασιλειάδη από το βιβλίο «Ο εν Χριστώ άνθρωπος» των εκδόσεων «ο Σωτήρ»