«Οι πειρασμοί των εχθρών του Θεού, που είναι οι υπερήφανοι»

121. Εδώ θα βρείτε τους πειρασμούς, που παραχωρεί ο Θεός στους αδιάντροπους και σε κείνους που υψηλοφρονούν και κρατούν άδικη στάση μπροστά στο Θεό. Αυτοί λοιπόν είναι οι φανεροί πειρασμοί των δαιμόνων, που ξεπερνούν την ψυχική τους αντοχή: η στέρηση της σοφίας που είχαν, η πολύ έντονη αίσθηση των λογισμών της πορνείας, πού παραχωρείται εναντίον τους, για να ταπεινωθεί η έπαρσή τους, ο οξύς θυμός, το να θέλουν να επιβάλλουν το δικό τους θέλημα, το να φιλονικούν ανταλλάσσοντας λόγια, το να ελέγχουν και να επιτιμούν τους άλλους, το να αγνοούν και να καταφρονούν τις κατά Θεόν επιθυμίες της καρδιάς τους, ο τελείως πλανεμένος νους, οι βλασφημίες κατά του ονόματος του Θεού, συλλογισμοί ανόητοι, άξιοι για γέλια – θα έλεγα καλύτερα, για κλάματα -, η καταφρόνηση από τους ανθρώπους και ο αφανισμός της κοινωνικής τους υπόληψης, το να ντροπιάζονται και να ονειδίζονται από τους δαίμονες με πολλούς τρόπους, κρυφά και φανερά, η επιθυμία να αναμειγνύονται και να συναναστρέφονται με τους κοσμικούς, το να μιλούν και να φλυαρούν σαν ανόητοι πάντοτε, το να εφευρίσκουν ανώφελες καινοτομίες και να επικαλούνται ψευδοπροφητείες, το να υπόσχονται πράγματα που ξεπερνούν τις δυνάμεις τους. Αυτά που ανέφερα είναι οι ψυχικοί πειρασμοί.

Οι σωματικοί πειρασμοί των υπερήφανων ανθρώπων είναι οι εξής: Συμβαίνουν σ΄αυτούς οδυνηρά περιστατικά, που παραμένουν πάντοτε μπλεγμένα, και είναι δύσκολο να απαλλαγούν απ΄αυτά, τους συναντούν πάντοτε κακοί και ασεβείς άνθρωποι, που τους προκαλούν θλίψεις, ταράζεται ξαφνικά και χωρίς λόγο η καρδιά τους από το φόβο του Θεού, πολλές φορές πέφτουν από ψηλούς βράχους και από ψηλά μέρη, και άλλες όμοιες κακώσεις του σώματος συμβαίνουν σ΄αυτούς, στέρηση της ελπίδας και της πίστης στο Θεό, και η στέρηση ανθρώπων που θα παρηγορήσουν την απελπισμένη τους καρδιά, πράγμα που οικονομείται έτσι από τη δύναμη του Θεού. Και με δυο λόγια, συμβαίνουν σ΄αυτούς όσα ξεπερνούν τη δύναμη και την αντοχή τους, εκτός από τα προσωπικά τους πάθη. Όλα όσα αναφέραμε και απαριθμήσαμε προέρχονται από τους διάφορους πειρασμούς της υπερηφάνειας.

Οι πειρασμοί αυτοί αρχίζουν φανερά στον άνθρωπο, όταν αρχίσει να θεωρεί τον εαυτό του σοφό. Έτσι πέφτει στον ένα πειρασμό μετά τον άλλο, ανάλογα με το πόσο αποδέχεται αυτούς τους υπερήφανους λογισμούς. Λοιπόν, από τα είδη του πειρασμού που σε προσβάλλουν να καταλαβαίνεις τα λεπτά μονοπάτια, στα οποία ξεστρατίζουν οι λογισμοί σου. Και αν δεις κάποιους απ΄αυτούς τους τελευταίους πειρασμούς συμπλεγμένους με τους φανερούς πειρασμούς των δαιμόνων, που προαναφέραμε, να ξέρεις ότι, ανάλογα με τους πειρασμούς που δέχεσαι, έχει εγκατασταθεί μέσα σου η υπερηφάνεια και σε κατατρώγει. (193-4)

«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ  από την ασκητική εμπειρία του Αγίου ΙΣΑΑΚ του Σύρου»